اختلال اوربایت از جمله ناهنجاری های شایع دهان و دندان می باشد. این نوع ناهنجاری که در کلاس های مال اکلوژن نیز پوشش دهی می شود، بر اثر جلو آمدگی فک بالا و پوشانیده شدن دندان های فک پایین توسط دندان های بالایی ایجاد می گردد. میزان وخامت و شدت اختلال اوربایت در افراد مختلف متفاوت است. در بسیاری از موارد نیاز است که فرآیند درمان به سرعت آغاز شود و شرایط فرد بهبود یابد. مشکلات مربوط به این نوع اختلال تنها به ظاهر دندان ها و صورت فرد ختم نمی شود و عوارض جانبی از جمله مشکل در تکلم و جویدن غذا را بوجود می آورد. نیاز است که در مورد اوربایت اطلاعات کافی داشته باشیم و نسبت به تشخیص و درمان آن حساسیت بالایی وجود داشته باشد.
یکی از ناهنجاری های دهان و دندان، کوچک بودن فک پایین است که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به مقاله مربوطه مراجعه نماید.
اوربایت چیست؟
به ناهنجاری های موجود در دهان و دندان که تحت تاثیر آن نزدیک به نیمی از دندان های فک پایین توسط دندان های جلویی فک بالا پوشانیده می شود اوربایت (Overbites) می گویند. در این نوع از مال اکلوژن با ناهماهنگی بین فک ها و دندان ها روبرو هستیم و در زمان جویدن غذا، صحبت کردن، خندیدن و سایر حالت های طبیعی دهان، دندان های بالایی و پایینی به شکل مناسبی روی هم قرار نمی گیرند. در نتیجه عدم قرارگیری نامناسب دندان ها روی هم مشکلات بسیاری برای فرد بوجود می آید. میزان مشکلات به نوع اوربایت و شدت آن بستگی دارد.
انواع اوربایت
در تقسیم بندی کلی اوربایت ها جهت گیری آنها ملاک اصلی قرار گرفته است و همین باعث شده است که دو نوع اوربایت به صورت زیر وجود داشته باشد:
- اوربایت عمودی : زمانی که اختلال اوربایت همراه با پوشیده شدن سطح زیادی از دندان های فک پایین باشد، با نوع عمودی آن روبرو هستیم.
- اوربایت افقی : اوربایت هایی در این دسته قرار می گیرند که بیشتر با بیرون زدگی دندانهای جلویی فک بالا همراه هستند. در این نوع اوربایت دندان های جلویی به سمت بیرون دهان دیده می شوند.
تشخیص اوربایت
اوربایت یک ناهنجاری همراه با ایجاد عوارض ظاهری می باشد، همین موضوع باعث می شود که به راحتی با قرارگیری جلوی آینه و تماشای نحوه قرارگیری دندان ها روی یکدیگر متوجه شوید که به اوربایت مبتلا هستید یا خیر؟ برای اینکار در زمانی که به آینه نگاه می کنید لبخند بزنید. حالا اگر قسمت زیادی از دندان های فک پایین توسط دندان های بالایی پوشانیده شده اند، اختلال اوربایت در دندان های شما وجود دارد و برای انجام معاینات دقیق تر باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
شدت این ناهنجاری متفاوت است و در برخی موارد در سطوح پایین می باشد. اما اگر در شدت بالایی باشد در حالات مختلف متوجه آن خواهید بود و در ظاهر شما تاثیر می گذارد. درمان اوربایت فرآیند پیچیده ای نیست و زمانی که این اختلال را تشخیص دادید، نیاز به استرس و نگرانی در بابت آن وجود ندارد. برای اینکه روند معاینات سریعتر پیش رود از همان ابتدا می توانید به جای دندانپزشک عمومی به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.
دلایل ایجاد اوربایت
عوامل زمینه ای و جانبی گسترده ای می توانند به عنوان علل بروز اوربایت تاثیرگذار باشند که می توان به موارد زیر در مورد این اختلال پرداخت:
- ژنتیک
اصلی ترین مسیر رشد استخوان و بافت های بدن تحت تاثیر ژنتیک و عوامل وراثتی می باشند. گاهی فرد با توجه به ژنتیک خود دارای فک کوچکی است که دندان ها در اثر رشد به ناچار دچار جهت گیری غیر طبیعی می شوند.
- استفاده از پستانک و شیشه شیر
کودکانی که در دراز مدت و سنین بالاتر از پستانک و شیشه شیر استفاده می کنند، ممکن است به اوربایت دچار شوند، چرا که پلاستیک قسمت جلو پستانک و شیشه شیر به پشت دندان های جلویی فک بالا فشار وارد می کند.
- عادت های نامناسب
مکیدن انگشت، عادت های نامناسب از جمله دندان قروچه، جویدن ناخن، حوادث ناگهانی و …. از دیگر عواملی هستند که می توانند موجب بروز اوربایت شوند.
روش های درمان اوربایت
درمان اوربایت همراه با ایجاد تغییر فرم در دندان و فک می باشد. همین موضوع نشان می دهد که امکان درمان برای افراد با سن کمتر که در محدوده رشد استخوان قرار دارند راحت تر است، البته این به آن معنا نیست که در سنین بالا نمی توان اوربایت را درمان کرد، اما در سنین کمتر در زمان کوتاه تر و با هزینه پایین تر می توانید به نتایج بهتری از درمان دست پیدا کنید. با توجه به شدت اوربایت دو مسیر درمانی با بیشترین کاربرد وجود دارد:
1. ارتودنسی دندان
بهترین و پر استقبال ترین روش درمان اوربایت، انجام ارتودنسی می باشد. این نوع درمان برای همه افراد با سنین مختلف کار برد دارد. در مواردی که شدت اوربایت پایین باشد و میزان ناهنجاری آن بسیار شدید نباشد، ارتودنسی بازدهی خوبی از خود به جای می گذارد. در نظر داشته باشید که توصیه همه متخصصان ارتودنسی و جامعه بهداشت جهانی به این موضوع است که انجام ارتودنسی باید سریعا و در سنین پایین تر صورت بگیرد. زمانی که متخصص با کمک ارتودنسی دندان های در حال رشد کودکان و نوجوانان را درمان می کند در واقع آنها را هدایت می کند تا به سمت جای صحیح خود رشد کنند. در مورد افراد با سن بالا خبری از رشد دندان نیست و فقط باید با فشار جانبی ارتودنسی آنها را درمان کرد. همین موضوع باعث می شود نیاز به زمان بسیار بالاتری برای درمان باشد. گاهی ارتودنتیست ممکن است درمان های جانبی از جمله کشیدن دندان را قبل از ارتودنسی تجویز کند تا فضای بیشتری برای دندان ها باز شود.
2. جراحی ارتوگناتیک
تحت دو شرایط ممکن است درمان ارتودنسی دیگر جوابگو نباشد و برای برطرف کردن اختلال اوربایت نیاز به جراحی ارتوگنایتیک وجود داشته باشد. یکی اینکه شدت اوربایت به مقدار بسیار زیادی باشد که امکان بازگشت آن و اصلاح دندان ها به کمک ارتودنسی وجود نداشته باشد، دوم اینکه به دلیل دیر اقدام کردن و افزایش سن فرد، نتایج حاصل از ارتودنسی مناسب و قابل رضایت نباشد. در این دو حالت متخصص برای درمان اوربایت جراحی ارتوگنایتیک تجویز می کند.
به این نکته توجه داشته باشید که در موارد زیادی جراحی ارتوگنایتیک به صورت مکمل استفاده می شود و یک بازه یک تا یک و نیم ساله قبل از آن از درمان ارتودنسی برای فرد استفاده می شود. جراحی ارتوگنایتیک در ناحیه سر انجام می شود به همین دلیل بیمار تحت بی هوشی کامل قرار می گیرد و نیاز به دو روز بستری وجود دارد.
بهترین سن درمان
نه تنها در مورد اوربایت بلکه تمام ناهنجاری های دهان و دندان بهتر است در دوران رشد فرد درمان شوند، چرا که فک و دندان ها به حالت سخت و پایدار نرسیده اند و به خاطر شرایط رشدی که در آن قرار دارند قابلیت تغییر، اصلاح و درمان بیشتری دارند. فاز و مرحله اول معاینه و درمان ناهنجاری ها طبق استانداردهای جهانی بهتر است که از سنین هفت سال به بعد یا همان بعد از شروع رشد دندان های دائمی انجام شود.
در مرحله دوم که همراه با درمان ارتودنسی است سن شروع را 10 سال به بالا در نظر می گیرند. برای انجام درمان ارتودنسی بازه 10 تا 15 سال سن مناسب با بازدهی بالا می باشد که خروجی بسیار ایده آلی را برای فرد فراهم می کند. البته در کنار سن، شرایط جسمی بیمار، شدت ناهنجاری و .. نیز در شروع درمان تاثیرگذار می باشند.
برای اطلاعات بیشتر درباره سن مناسب ارتودنسی کلیک کنید.
جلوزدگی فک بالا باعث چه عوارض و اختلالاتی می شود؟
عدم درمان به موقع اوربایت در اولین مراحل تشخیص و سنین پایین تر، باعث می شود که شدت آن افزایش یابد و اختلالات جانبی دیگری را برای فرد ایجاد کند. مشکلاتی مانند ساییدگی و شکسته شدن دندان ها در اثر اوربایت افزایش می یابد. پوسیدگی دندان ها، درد در ناحیه ریشه دندان و فک، عفونت های لثه ای، مشکل در جویدن غذا و خوراکی، ایجاد مشکلات گوارشی و … از دیگر اختلالات ناشی از اوربایت می باشد.
عوارض عدم درمان اوربایت
اوربایتهای خفیف که تغییرات زیادی از نظر چهره و فرم صورت ایجاد نمی کنند معمولا خیلی جدی گرفته نمی شوند، اما باید بدانید که در دراز مدت این نوع اوربایت به اندازه ناهنجاری های شدید، مشکلات و عوارض ماندگاری را به همراه خواهد داشت. با این حال باید بدانید که اورجت در هر نوع خود خطرناک است و نیاز به درمان دارد تا از عوارض زیر جلوگیری شود:
- سایش شدید و بیش از اندازه قسمت پشتی دندان های فک بالا
- عدم قرارگیری دندان ها روی یکدیگر به صورت مناسب در زمان جویدن غذا و صحبت کردن
- اعمال فشار زیاد به لثه ها و ریشه دندان ها
- کاهش بهداشت دهان و دندان بخاطر باقی ماندن مواد غذایی و خوراکی ها در میان دندان ها
- افزایش عفونت ها و بیماری های دهان و دندان همراه با خراب شدن شدید دندانها
- مشکل در تنفس و تکلم
- کاهش اعتماد به نفس در دراز مدت و شدیدتر شدن ناهنجاری
هزینه درمان اوربایت
شدت اوربایت بسیار متنوع می باشد و از طرفی سن بیمار در زمان مراجعه نیز مطرح است، به همین خاطر نمی توان به صورت دقیق هزینه درمان ارتودنسی آن را بیان کرد. بعد از انجام معاینات و جلسه مشاوره با متخصص، هزینه کامل درمان اوربایت به همراه طول درمان برآورد می شود و به بیمار اطلاع داده می شود.
نمونه درمان اصلاح مشکل clll (جلوزدگی فک بالا و عقب بودن فک پایین) و نامرتبی دندانی با دیستالیزیشن به وسیله پندولوم بدون کشیدن دندان
