برگشت ارتودنسی دندان یکی از مسائلی است که ممکن است نگرانی بیمارانی که از درمان ارتودنسی استفاده می کنند، را برانگیزد. بعد از درمان ارتودنسی، ممکن است تغییرات جایگاه دندان ها به طور طبیعی بازگردند و دندان ها به حالت قبلی خود برگردند. این مسئله معمولا به عنوان برگشت ارتودنسی شناخته می شود.
برگشت ارتودنسی دندان به معنی بازگشت دندان هایی است که با بریس یا سایر ابزارهای ارتودنسی و با هزینه زیاد صاف شده اند و به حالت قبلی خود یا به صورت دیگری نامرتب میشوند.این اتفاق به دلایل مختلفی اتفاق میوفتد که برخی از آن ها به علت رعایت نکردن و برخی دیگر خارج از کنترل ما هستند.
علت بازگشت دندان به حالت قبلی بعد از ارتودنسی:
- عدم تخصص کافی ارتودنتیست
- استفاده نکردن از ریتینر یا نگه دارنده ها که باعث اثبات موقعیت دندان می شوند
- عادات بد دهانی مثل مکیدن انگشت، دندان قروچه، جویدن ناخن یا وسایل، استفاده از نی می تواند به مرور باعث جا به جایی دندان شود.
- کشیدن دندان بعد از اتمام ارتودنسی و ایجاد فضای خالی در دهان
- رشد استخوان فک که مخصوصا در نوجوانان بیشتر رخ میدهد، تغییر یا رشد فک به هر دلیل باعث فشار به دندان ها و در نتیجه حرکت آنها می شود.
- انجام ورزش های سنگین و ضربه به دندان
- عوامل ژنتیکی
در صورت برگشت ارتودنسی دندان می توانید با استفاده از روش‌هایی مانند ارتودنسی مجدد، استفاده از نگهدارنده های ارتودنسی(ریتینر دندان) و یا سایر روش هایی که متخصص پیشنهاد میدهد، مشکل را برطرف کرد.
آیا ارتودنسی بازگشت پذیر است؟
در بعضی موارد، ممکن است برگشت پذیری درمان ارتودنسی رخ دهد. برگشت پذیری به معنای تغییرات غیرمطلوب یا نامرتب شدن دندان ها پس از پایان درمان ارتودنسی است. این مسئله معمولا به علت عدم رعایت دستورالعمل ها و توصیه های متخصص ارتودنسی توسط بیمار رخ می دهد.
لازم به ذکر است که در اکثر موارد، درمان ارتودنسی نتایج قابل قبول و مطلوبی دارد و برگشت پذیری نادر است. با این حال، با رعایت دقیق توصیه ها و دستورالعمل های متخصص ارتودنسی و همکاری فعال بیمار، احتمال برگشت پذیری درمان ارتودنسی به شدت کاهش خواهد یافت.
علت برگشت ارتودنسی
تاثیر عوامل مختلف می تواند برگشت ارتودنسی را تشدید کند. در زیر به برخی از عوامل موثر بر برگشت ارتودنسی اشاره کرده ایم:
۱- مشکلات فکی:
رشد منفی فک، ناهنجاری های فکی یا مال اکلوژن (تعامل ناصحیح بین دندان ها) می تواند دندان را به موقعیت قبلی بازگرداند. در این موارد، مشاوره با پزشک قبل از درمان ارتودنسی اهمیت دارد.
۲- عدم کشیدن دندان ها:
ممکن است بیمار برای کشیدن دندان ها قبل از ارتودنسی مقاومت کند و درمان بدون کشیدن دندان صورت بگیرد. این موضوع می تواند احتمال برگشت ارتودنسی و جابجایی دندان را زیاد کند.
بیشتر مطالعه کنید: انواع مشکلات دهان و دندان کدامند؟
۳- باز شدن فضا:
باز شدن فضای بین دندان ها هم می تواند عاملی در برگشت ارتودنسی باشد. وقتی فرد دندان (های) خود را پس از پایان درمان بکشد، این ممکن است منجر به برگشت دندان ها شود. در این حالت، متخصص ارتودنسی معمولا توصیه به درمان مجدد یا بازسازی موقعیت طبیعی دندان ها می کند.
۴- ضربه به صورت:
برخورد ضربه به صورت ممکن است به لثه و ریشه دندان ها آسیب برساند. این نوع برخوردها معمولا به صورت تصادفی رخ دهد و باید تلاش کنید از وقوع آنها پیشگیری کنید.
۵- عدم انتخاب متخصص ارتودنسی ماهر:
برخی افراد به جای مراجعه به ارتودنتیست، از خدمات یک دندانپزشک عمومی استفاده می کنند که در واقع تخصص لازم برای ارتودنسی را ندارند. اگر طرح درمان ارتودنسی با توجه به وضعیت شما به درستی انتخاب و پیگیری نشود، ممکن است با مشکلات ارتودنسی، عدم رضایت و نیاز به درمان مکرر مواجه شوید.
۶- دندان قروچه:
عادت قروچه کردن دندان می تواند باعث جابجایی دندان پس از ارتودنسی و برگشت ارتودنسی شود. فشار مداومی که هنگام ساییدن دندان ها رخ می دهد، می تواند باعث نامنظم شدن دندان ها شود.
۷- دندان غایب:
در صورتی که یک یا چند دندان از دست رفته باشد، جای خالی ایجاد شده ممکن است باعث برگشت ارتودنسی و جابجایی دندان ها شود.
۸- عدم استفاده از نگهدارنده ها:
بعد از، از بین بردن وسایل ارتودنسی، استفاده صحیح از ریتینرها بسیار اهمیت دارد. بهتر است با توجه به راهنمایی پزشک ارتودنتیست خود، از ریتینرها به درستی استفاده کنید. در صورت عدم استفاده مناسب و یا کلا کنار گذاشتن آنها، ممکن است به سرعت تاثیرات درمان ارتودنسی از بین بروند.
بیشتر بخوانید: مراقبت های دوران ارتودنسی کدامند؟
۹- عوامل ژنتیکی و سن:
عوامل ژنتیکی و بالا رفتن سن نیز می توانند باعث نامنظم شدن دندان ها و نیاز به درمان مجدد ارتودنسی شوند.
درمان برگشت دندان بعد از ارتودنسی
اگر به تازگی ارتودنسی داشته اید، برای جلوگیری از بازگشت دندان ها به وضعیت قبلی و حفظ درمان، باید از نگهدارنده های ارتودنسی استفاده کنید. این نگهدارنده ها به صورت سفارشی و با توجه به آناتومی دهان شما و وضعیت دندان هایتان توسط متخصص تجویز می شوند. مدت زمان استفاده از آنها نیز باید توسط متخصص مشخص شود.
ریتینر یا نگهدارنده ارتودنسی به شکل ثابت یا متحرک در پشت دندان ها یا روی دندان ها قرار می گیرند و جلوی حرکت دندان ها را می گیرند. با استفاده صحیح از ریتینرها، احتمال بازگشت ارتودنسی به حالت قبلی کاهش می یابد.
همچنین، در صورتی که بازگشت دندان ها شدید باشد، ممکن است دندانپزشک مجددا ارتودنسی ثابت یا الاینرهای ساده را توصیه کند.
نکاتی برای کاهش برگشت پذیری ارتودنسی
- استفاده مستمر از ریتینر: پس از پایان درمان ارتودنسی، استفاده از ریتینر برای ثابت نگه داشتن دندان ها و جلوگیری از حرکت آنها بسیار مهم است. رعایت و استفاده منظم و مداوم از ریتینر می تواند از بازگشت ارتودنسی جلوگیری کند.
- همکاری بیمار: همکاری صحیح و مداوم بیمار در استفاده از وسایل ارتودنسی نقش مهمی در کاهش برگشت پذیری ارتودنسی دارد. بیمار باید از راهنمایی ها و توصیه های پزشک متخصص ارتودنسی پیروی کند.
- نگهداری از نگهدارنده ها و وسایل ارتودنسی: از ضربه و آسیب به نگهدارنده ها و وسایل ارتودنسی بپرهیزید. همچنین، در طول درمان ارتودنسی، تماس مستقیم و ضربه به دندان ها را اجتناب کنید.
- حفظ بهداشت دهان و دندان: با دقت و مراقبت از بهداشت دهان و دندان، می توانید از صدمات و آسیب به سیم و براکت ارتودنسی جلوگیری کنید. برای این منظور، مسواک زدن به طور منظم و با دقت، مهم است.
- اصلاح عادات غیرمجاز: عادت هایی مانند جویدن ناخن، جویدن مداد و… می تواند باعث بروز مشکلات ارتودنسی شود. لذا، ترک این عادات غیرمجاز می تواند در پیشگیری از برگشت پذیری ارتودنسی کمک کننده باشد.
در کل، با رعایت دقیق راهنمایی های پزشک متخصص و همکاری فعال بیمار، احتمال برگشت پذیری ارتودنسی به شدت کاهش می یابد.
بیشتر مطالعه کنید: رژیم غذایی مناسب دوران ارتودنسی چیست؟
آیا بعد از همه روش های ارتودنسی احتمال بازگشت نتایج وجود دارد؟
بله، متاسفانه احتمال بازگشت نتایج ،حتی بعد از همه روش های ارتودنسی، وجود دارد.هرچند ارتودنسی در کل یک درمان موفق با نتایج ماندگار است، اما برخی عوامل میتوانند باعث برگشت دندان ها به موقعیت قبلی خود شوند.اما لازم به ذکر است که در صورت رعایت توصیه ها و دستورالعمل های متخصص ارتودنسی، این احتمال به حداقل ممکن کاهش می یابد.
آیا خراب شدن ریتینرها برای برگشت ارتودنسی تاثیر دارد؟
در صورتی که ریتینرها خراب شوند یا دچار شکستگی شوند، نمی توانند عملکرد صحیحی داشته باشند و بر روی دندان ها اثرگذاری درستی ندارند. در نتیجه، احتمال بازگشت دندان ها به موقعیت قبلی بیشتر می شود.
آیا برای پیشگیری از برگشت ارتودنسی همیشه باید از نگدارنده ها استفاده شود؟
نیاز به استفاده از نگهدارنده ها بعد از درمان ارتودنسی به توصیه متخصص ارتودنسی بستگی دارد. نمی توان به طور کلی گفت که همیشه باید نگهدارنده ها را استفاده کنید یا خیر. میزان استفاده از نگهدارنده ها و طول زمان استفاده آنها بستگی به مورد شما و نیازهای خاص شما دارد. بنابراین، بهتر است نصیحت های پزشک ارتودنتیست خود را رعایت کنید.
