بهترین سن ارتودنسی

پیشرفت علم و تکنولوژی کمک می کند که در هر سن و با هر مشکلی امید به درمان وجود داشته باشد. برای موارد زیبایی، ترمیمی و اصلاحی نیز به همین شکل است. اگر یک فرد دارای ناهنجاری دهان و دندان باشد، باید بدون نگرانی جهت درمان، اقدامات اولیه را انجام دهد. تفاوتی که مراجعه در سنین مختلف برای درمان ارتودنسی دندان ها ایجاد می کند، در نتایج و همچنین طول درمان قابل مشاهده است. مشکلات دیگر مانند بازگشت ناهنجاری نیز در سنین مختلف نمود متفاوتی دارد. در میان عوامل موثر بر درمان ناهنجاری مانند نوع ناهنجاری، شدت ناهنجاری، شرایط جسمی و … سن یک مساله مهم مورد تحقیق قرار گرفته است و طی مقالات زیادی متخصصین شرایط سن مناسب ارتودنسی را بیان کرده اند. با مروری در منابع علمی درمان ارتودنسی را از نظر شرایط سنی با هم بررسی می کنیم.

سن مناسب ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان

یکی از باورهای غلط راجب سن مناسب ارتودنسی این است که مختص کودکان و نوجوانان است؛ درست است که بهترین زمان برای شروع ارتودنسی در اوایل کودکی و نوجوانی است اما با پیشرفت های اخیر در تکنیک و تجهیزات، هیچ محدودیت سنی برای انجام آن در بزرگسالان وجود ندارد و میتوانند در هر سنی به نتایج ارتودنسی دست یابند.

اینکه فرد به چه نوع از ناهنجاری های دهان و فک مبتلا است، اهمیت زیادی در زمان شروع ارتودنسی دارد. افرادی که ناهنجاری های آنها محدود به دندان ها می شود و دو فک در شرایط طبیعی می باشند، شرایط ساده تری برای ارتودنسی دارند. در مواردی که ناهنجاری ها شامل فک هم می شود باید در سریع ترین زمان ممکن درمان شروع شود.

معاینات دندان پزشکی برای کودکان در زمان رویش دندان های دائمی و از هفت سالگی اهمیت بالایی دارد. از این سن کودک باید تحت بررسی قرار بگیرد و به صورت دوره ای وضعیت سلامتی دندان های او چک شود. اگر متخصص ارتودنسی تشخیص دهد که کودک دچار ناهنجاری است درمان های مراقبتی و کنترلی را آغاز می کند تا به سن ۱۲ سالگی برسد. در شرایط نرمال قبل از ۱۲ سالگی بهترین زمان انجام ارتودنسی است و بهترین نتایج برای مراجعه کننده فراهم می شود. در سنین کمتر و زیر ده سال ارتودنسی انجام نمی شود مگر اینکه شرایط ویژه و خاصی باشد.

سن مناسب برای معاینه اولیه ارتودنسی

بهترین زمان برای معاینه اولیه ارتودنسی سن ۷ سالگی است که دندان های دائمی شروع رشد به می کنند و ارتودنتیست می تواند وضعیت دندان هارا کامل و دقیق بررسی کند تا در صورت نیاز درمان مرتبط انجام شود.هرچند معایه اولیه در ۷ سالگی انجام می شود اما ممکن است شروع درمان ارتودنسی در کودکان در چند سال بعد حدود ۹ تا ۱۲ سالگی انجام شود.

انجام معاینات کودکان برای ایجاد سلامتی بیشتر و رشد بهتر همواره گسترش یافته و تقریبا تمام جسم و روان کودک را در بر می گیرد. معاینات ارتودنسی نیز جزئی از مراقبت های سلامتی قرار گرفته است که در بهداشت جهانی به آن توجه می شود. اولین دندان های کودک یا همان دندان های شیری تا حدود هفت سالگی می افتند. از این سن که رویش دندان های دائمی و همیشگی آغاز می گردد، اولین معاینه ارتودنسی نیز باید انجام گیرد. معاینات در شروع هفت سالگی همراه با راهکارهای مراقبتی و پیشگیرانه است تا شرایط ناهنجاری کنترل شود و برای انجام ارتودنسی در سنین بالاتر نیاز به درمان طولانی مدت نباشد.

مراقبت های متخصص ارتودنسی کمک زیادی به رشد صحیح فک های کودک می کند و بعضا ناهنجاری های خفیف با انجام اولین معاینه ارتودنسی در سن مناسب، تا حد زیادی رفع می گردند.

چرا ارتودنسی در سنین پایین تر بهتر است؟

محدوده حرکت دندان و ریشه آن در کنار ایجاد درمان اصلاحی برای ناهنجاری فک، در یک حد مشخص امکان پذیر می باشد. زمانی که در سنین پایین اقدامات درمانی برای انجام ارتودنسی صورت پذیرد، شدت ناهنجاری کم است و می توان در زمان کوتاهتری اصلاح ساختاری دندان و فک را انجام داد. با افزایش سن تا یک مقداری، این ناهنجاری ها تشدید می شوند. ممکن است با افزایش طول درمان ارتودنسی باز هم نتایج قابل قبولی بدست آید، اما برای مواردی شدت ناهنجاری آنقدر زیاد است که ارتودنسی پاسخگویی برای درمان نخواهد بود و متخصص با انجام جراحی دهان و فک و سپس درمان تکمیلی ارتودنسی شرایط طبیعی را برای مراجعه کننده ایجاد می کند.

همچنین بخوانید جراحی فک برای تکمیل درمان ارتودنسی چگونه است

اگر هنوز از نظر تغییرات چهره یا از نظر مشکل در گفتار یا خوردن و آشامیدن احساس نارضایتی ندارید و درمان ارتودنسی را به عقب می اندازید باید بدانید که به همان اندازه اصلاح ناهنجاری و درمان نیز سخت تر می شود.

آیا طول درمان ارتودنسی به سن بیمار ربط دارد؟

دو عامل اصلی سبب می شود که با افزایش سن بیمار طول درمان ارتودنسی نیز بیشتر شود.

  ۱. مورد اول افزایش شدت انحراف و ناهنجاری دندان ها و فک :

هرچه سن فرد بیشتر شود رشد دندان ها در جهت های غیر طبیعی و غیر همراستا بیشتر می شود و از محل طبیعی خود بیشتر فاصله می گیرند، چرا که با فشار اعمالی در زمان خوردن خوراکی و غذا، این دندان ها به صورت عمودی نیستند و تحت تاثیر قرار می گیرند.

بیشتر بخوانید: درمان انحراف و ناهنجاری دندان ها و فک

  ۲. کاهش امکان حرکت دندان ها و فک در جهت اصلاح ساختار ناهنجاری:

هرچه سن بیشتر شود، استخوان فک سخت تر می گردد و ریشه دندان در جای خود محکم تر می شود. از طرفی تاج دندان ها بزرگتر و پهن تر می شوند. این موارد سبب می شود که امکان ایجاد حرکت در دندان ها بسیار سخت تر شود و دندان ها در درمان ارتودنسی با حرکت بسیار ناچیز و کندی به سمت محل طبیعی خود جابجا شوند.

آیا پس از درمان ارتودنسی، امکان بازگشت مجدد ناهنجاری هست؟

عدم توانایی و تجربه متخصص ارتودنسی ممکن است با بازگشت مجدد ناهنجاری همراه شود. در کنار درمان به موقع ارتودنسی و انجام صحیح و کامل درمان، نکات مراقبتی که باید حتی بعد از ارتودنسی رعایت شود و همچنین انجام معاینات و استفاده از نگهدارنده کمک می کند دندان ها به پایداری مناسبی برسند و دیگر بازگشت ناهنجاری اتفاق نیافتد.

بیشتر بخوانید: چرا برگشت ارتودنسی دندان اتفاق می افتد

نباید بعد از درمان ارتودنسی فشار زیادی به دندان ها وارد شود و برنام غذایی مناسب با شرایط ارتودنسی همچنان باید ادامه داشته باشد. اگر بازگشت ارتودنسی اتفاق بیافتد علاوه بر هزینه زیادی که انجام داده اید، زمان زیادی را نیز برای درمان مجدد باید سپری کنید.

آیا ارتودنسی در سنین مختلف عوارضی هم دارد؟

شرایط جسمی افراد در سنین مختلف یکسان نیست و همین موضوع باعث می شود که تاثیرات جانبی یک درمان در سنین مختلف متفاوت باشد. دندان ها در سنین کمتر در حال رشد هستند و ریشه محکمی ندارند که کمک می کند درمان ارتودنسی با فشار کمتری انجام شود. زمانی که سن بالا رود نیاز است که فشار سیم های ارتودنسی در مراجعات دوره ای زیاد شود تا به نتایج مطلوب برسید.

درباره عوارض ارتودنسی در این مقاله کامل بخوانید

فشار زیاد ارتودنسی به دندان برای فرد ایجاد درد و حساسیت به همراه خواهد داشت. عدم احساس راحتی در موقعیت های اجتماعی و همچنین کاهش اعتماد به نفس از دیگر عوارضی است که افراد پس از ارتودنسی در سنین بالا با آن مواجه هستند. در کنار این ها ممکن است حساسیت های پوستی در ناحیه لثه و اطراف دهان نیز ایجاد گردد.

چه نوع ناهنجاری هایی باعث می شود که مهم ترین گزینه برای شروع ارتودنسی سن بیمار باشد؟

ناهنجاری هایی که با اختلالات فک ها همراه باشد نیاز است که در سنین کمتری اصلاح شوند. یک نابرابری فک یا عدم تقارن فک، ناهنجاری نخواهد بود که به راحتی در سنین بالا با ارتودنسی درمان شود و به احتمال زیاد نیاز به جراحی فک ایجاد می شود. این اختلال ها نه تنها از نظر درمانی برای سنین بالا مشکل ساز می شوند که با ایجاد عوارضی مانند تنگی نفس، مشکل در خوابیدن و غذا خوردن، ایجاد تغییر در چهره، کاهش اعتماد به نفس، افزایش افسردگی و … زندگی فرد را دچار اختلال می نمایند. متخصص برای ناهنجاری هایی از این دست عامل سن را اولویت قرار می دهد و در سریع ترین زمان ممکن درمان ارتودنسی را تجویز می کند.

هم چنین مطالعه کنید ارتودنسی متحرک دندان چیست

آیا سن درمان ارتودنسی می تواند بر طول عمر دندان تاثیر گذار باشد؟

خرابی، عفونت و پوسیدگی دندان در افرادی که دچار ناهنجاری دندان و فک هستند به مراتب بیشتر اتفاق می افتد و طول عمر دندان در این افراد کوتاه است، چرا که دندان ها در راستای طبیعی خود قرار ندارند و به هنگام جویدن غذا، خوردن خوراکی، صحبت کردن و … متحمل فشارهای بسیار شدید در خلاف جهت رشد خود می شوند. از طرفی استفاده از نخ دندان و مسواک برای دندان های نامرتب و دارای ناهنجاری به مراتب سخت تر است و سطح بهداشت در این دندان ها بخوبی رعایت نمی شود که عامل دیگری برای کاهش عمر دندان می شود. در صورتی که به خوبی مشکلات دهان و دندان در سن کم معاینه شوند و فرآیند درمان آغاز شود، با کاهش فشار به دندان ها و همچنین افزایش سطح بهداشت دندان ها، طول عمر آنها نیز زیاد می شود.

مزایای انجام ارتودنسی به موقع و در سنین کم

انجام به موقع ارتودنسی در سنین کم تنها با نتایج خوب درمان همراه نیست و مزایای دیگری را هم برای فرد ایجاد می کند. این مزایا متناسب با شرایط سنی ایجاد می گردد و در خیلی از درمان های ارتودنسی به دلیل بالا بودن سن مراجعه کننده، دسترسی به این مزایا ایجاد نشده است که مهم ترین آنها عبارتند از:

• افزایش زیبایی و اعتماد به نفس در سنین جوانی که اهمیت بالایی برای فرد دارد.
• افزایش سلامتی دندان ها با کاهش فشار بر روی آنها و افزایش سطح بهداشت.
• افزایش پایداری و استحکام دندان ها و عدم مواجه شدن با برگشت ناهنجاری.
• داشتن لبخند و فرم صورت مناسب و طبیعی

بیشتر بخوانید: ارتودنسی پیشگیری چه مزایایی دارد

• کاهش طول درمان ارتودنسی و انجام درمان در زمان کوتاه تر با هزینه کمتر
• ایجاد فضای مناسب برای رشد بیشتر دندان ها و عدم روی هم قرار گرفتن آنها
• شرایط مناسب برای رشد دندان عقل
• درمان ناهنجاری بدون نیاز به عمل جراحی فک

انواع روش های بکار رفته در ارتودنسی پیشگیری در کودکان

متخصص ارتودنسی برای کودکان زیر ده سال که هنوز شرایط انجام ارتودنسی برای آنها فراهم نیست با روش های زیر تا مقدار زیادی از شدت ناهنجاری پیشگیری می کند و باعث اصلاح ساختار دهان و دندان می گردد:

• استفاده از وسیع‌ کننده کام

با کمک وسیع کننده ها می توان تا مقدار زیادی ناهنجاری کراس بایت را اصلاح کرد و برای رشد دندان ها فضای کافی درون فک فراهم نمود. با ایجاد این فضا دندان ها به یکدیگر و به استخوان فک فشار وارد نمی کنند و کج شدن فک، انحراف دندان ها و عدم تقارن فک اتفاق نمی افتد.

• جلو کشیدن فک

برای کودکانی که با عدم رشد مناسب فک بالا روبرو هستند می توان از درمان پروترکشن ماگزیلا استفاده کرد. متخصص ارتودنسی در این درمان فک کودک را که در این سنین قابلیت تغییر شکل مناسبی دارد به سمت جلو هدایت می کند و مانع ایجاد ناهنجاری آندربایت می گردد.

• فضا نگهدارنده

حوادث ناگهانی در سنین کودکی امری طبیعی و رایج است و در خیلی از این حوادث با شکستن دندان یا خراب شدن دندان مواجه هستیم که به کشیدن ریشه دندان ختم می شود. در این مواقع رشد سایر دندان ها ادامه دارد و به دلیل فضای خالی موجود ممکن است دندان های کناری به این سمت هدایت شوند و فک رشد مناسبی نداشته باشد.

درباره انواع فضا نگهدار ارتودنسی و کاربرد آنها

برای اینکه فضای خالی دندان افتاده یا کشیده شده حفظ شود از فضا نگهدارنده استفاده می شود. با این درمان در آینده محیط مناسب برای رشد دندان بعدی وجود دارد.

• بریس تکه ‌ای

در این درمان به جای یک بریس کامل ارتودنسی، فقط قسمتی از آن استفاده می شود که در برگیرنده چند دندان مشخص است. با این کار متخصص به درمان ناهنجاری تراکم بالا در دندان های جلویی می پردازد که معمولا برای کودکان زیاد اتفاق می افتد. با درمان این ناهنجاری در ادامه کودک مشکلی نخواهد داشت و در سنین بالا ناهنجاری تشدید نمی گردد.

حداکثر سن برای ارتودنسی

درمان ارتودنسی قابلیت اجرا برای هر سنی را دارد و عدد سن به تنهایی نمی تواند محدودیتی برای درمان بوجود بیاورد. در افراد مسن اگر لثه ها سلامت کافی را نداشته باشند و در استخوان های فک ساییدگی رخ داده باشد امکان درمان ارتودنسی وجود ندارد.

در سنین بالا اگر ناهنجاری های خفیف و با شدت پایین در سطح دندان وجود داشته باشد درمان ارتودنسی را متخصص تجویز میکند. برای ناهنجاری هایی با وخیم معمولا ارتودنسی تجویز نمی گردد زیرا روند درمان در این سنین طولانی می شود و نتایج مناسبی ندارد.

سوالات متداول

  ۱. آیا فقط در زمان رشد می توان از درمان ارتودنسی استفاده کرد؟

خیر، از درمان ارتودنسی در سنین بالاتر و زمانی که رشد انسان متوقف شده است نیز می توان استفاده کرد با این تفاوت که تاثیر گذاری و رسیدن به نتایج بهتر کاهش می یابد. برای درمان ارتودنسی سن تنها عامل تعیین کننده نمی باشد.

  ۲. آیا افراد بالای ۴۰ سال می توانند برای درمان ارتودنسی اقدام کنند؟

بله، در میان سالی نیز درمان ارتودنسی با نتایج رضایت بخشی همراه است که افراد از آن استقبال می کنند. برای انجام درمان در این سنین، سلامتی فک و لثه اهمیت بالایی دارد.

  ۳. آیا سن بیمار بر روی طول درمان ارتودنسی اثر گذار است؟

سن فرد بر روی طول درمان اثر گذار می باشد و به دلیل استحکام بیشتر دندان ها و کاهش محدوده حرکتی دندان، در سنین بالا درمان ارتودنسی طولانی تر می شود اما تنها عامل اثر گذار نمی باشد و نوع و شدت ناهنجاری در کنار روش ارتودنسی نیز بر روی طول درمان اثر مستقیم دارند.