کشیدن دندان در ارتودنسی

هدف اصلی دندانپزشکان حفظ دندان‌های طبیعی و مبارزه برای حفظ سلامت آنها تا جای ممکن است. اما در برخی مواقع دنداپزشک مجبور به کشیدن دندان می‌شود که یکی از این زمان‌ها، هنگام ارتودنسی است. شاید از متخصص ارتودنسی خود شنیده باشید که باید چند دندان شما را بکشد. تصمیم به کشیدن یا نکشیدن دندان در درمان ارتودنسی یکی از رایج ترین و دشوارترین تصمیمات است.

علت اصلی کشیدن دندان در ارتودنسی ایجاد فضا برای حرکت بهتر و سریع تر دندان ها به موقعیت صحیح خود و درمان ناهنجاری و مشکلات فک است. معمولا دندان های عقل، پیشین و آسیاب کشیده میشود.

در این مقاله سعی کرده‌ایم تا با توضیح کامل کشیدن دندان در ارتودنسی و دلایل اصلی آن برای به دست آوردن دندان‌هایی صاف و لبخندی زیبا، تصمیم گیری را برای شما راحت تر کنیم.

آیا کشیدن دندان در ارتودنسی همیشه لازم است؟

گاهی اوقات برای درمان با کیفیت ارتودنسی نیاز به برداشتن برخی دندان‌ها وجود دارد. قبل از اتخاذ چنین تصمیمی، متخصص ارتودنسی یک تشخیص کامل که شامل اندازه گیری مدل‌های فک، بررسی عکس اشعه ایکس، تجزیه و تحلیل عکس‌های صورت و لبخند است را انجام می‌دهد.

اگر پزشک با توجه به معاینات تشخیص دهد که برای انجام ارتودنسی فضای کافی درون فک وجود نداشته و دندان‌ها تحت فشار هستند و راه حلی برای درمان وجود ندارد، کشیدن دندان را تجویز می‌کند.

حرفه ای ترین و بروزترین تکنولوژی ارتودنسی و مشاهده نتایج انواع طرح درمان در کلینیک دکتر ستار کبیری : تکنولوژی تصویر برداری سه بعدی ارتودنسی دیجیتال

در صورت کشیده نشدن این دندان و انجام ارتودنسی ممکن است نتایج نهایی برگشت پذیر باشند، چرا که ممکن است بعد از اتمام درمان ارتودنسی، دندان‌ها تحت فشار مجدد دندان‌های مجاور قرار گرفته و در گذر زمان، مجدد منحرف و نامرتب شوند. در این صورت فرد باید مجدد با صرف هزینه و زمان اضافی با کشیدن دندان، دوباره ارتودنسی انجام دهد.

دلایل کشیدن دندان در ارتودنسی

کشیدن دندان برای ارتودنسی برای همه افراد الزامی نیست و فقط در صورت تشخیص پزشک و در شرایط زیر تجویز می‌شود:

• کوچک بودن فک: در صورت کوچک بودن فک، دندان‌ها جای کافی نداشته و به هم فشار وارد می‌کنند و ارتودنسی به خوبی انجام نخواهد شد.
• وجود آسیب غیرقابل درمان و خرابی در دندان: در این صورت ممکن است حین ارتودنسی به دندان‌ها آسیب بیشتری وارد شود و دندانپزشک نتواند به خوبی دندان‌ها را در مسیر درست قرار دهد.
• نداشتن تاج و یا از بین رفتن ریشه دندان: در این صورت ممکن است امکان ترمیم و درمان دندان وجود نداشته باشد.

درباره نحوه درمان ازدحام و شلوغی دندان بخوانید

• شلوغ بودن دندان‌ها و عدم امکان هم سو کردن آن‌ها: هر چه دندان بزرگ تر و نزدیک تر به دندان‌های جلویی باشد با کشیدن دندان، دندان‌های ناهموار راحت تر می‌توانند در ناحیه کشیدن قرار گیرند.
• وجود دندان اضافه جانبی مماس یا روی دندان‌های دیگر
• در صورت آسیب شدید دندان ناشی از ضربه و تصادف

کدام دندان در ارتودنسی کشیده می شود؟

خوب است بدانید که کشیدن هر دندان بدون توجه به نکات و استانداردها مجاز نیست و پزشک بعد از تشخیص و با توجه به الزام کشیدن دندان و توجه به دلایل بالا، اولویت کشیدن دندان را مشخص می‌کند.

به طور معمول ابتدا کشیدن دندان‌های پوسیده، آسیب دیده و خراب، ترمیم شده و پر شده در اولویت هستند. مگر این که این موارد در دندان‌های جلویی باشند. برای کشیدن دندان، زیبایی و حفظ ظاهری بیمار نیز در نظر گرفته می‌شود و در صورتی که خرابی و مشکل دیده نشود، کشیدگی از دندان شماره ۴ شروع می‌شود.

مورد دیگری که متخصص در نظر می‌گیرد، حفظ قرینگی است، مثلا اگر دندانی از سمت چپ فک کشیده شود، پزشک برای حفظ قرینگی با توجه آن، دندانی با شماره نزدیک به آن را در سمت راست برای کشیدن انتخاب می‌کند.

بیشتر بخوانید: تاثیر ارتودنسی بر چهره و فرم لب

همین فرآیند ممکن است برای هر دو فک انجام شود و در صورت وجود مشکلات دهانی یا دارا بودن فک کوچک، ممکن است نیاز به کشیدن ۴ دندان باشد. اما لازم نیست به هیچ عنوان نگران باشید، چرا که در طی ارتودنسی به خوبی جای این ۴ دندان پر می‌شود.

یک مورد دیگری که باید بدانید این است که به طور کلی دندان عقل کشیده نمی‌شود. فقط در شرایطی که دندان عقل مشکلاتی مثل عفونت لثه، دندان درد، احتمال برهم زدن نتایج ارتودنسی، آسیب به عروق و اعصاب و سایر دندان‌ها را ایجاد کند، کشیده می‌شود.

روش های جایگزینی کشیدن دندان در ارتودنسی

امروزه برای کاهش نیاز به کشیدن دندان برای ارتودنسی، روش‌های مدرنی استفاده می‌شود که در ادامه به توضیح برخی از آن‌ها پرداخته‌ایم؛

• تراشیدن دندان‌ها

تراشیدن دندان‌ها و باریک کردن قسمت تاج یکی از روش‌های جایگزین برای کشیدن دندان‌ها هستند. در اکثر موارد ارتودنتیست‌ها این روش را زمانی استفاده می‌کنند که نامرتبی‌های دندان‌ها ربطی به اندازه فک نداشته و بزرگی غیرطبیعی دندان‌ها باعث نامرتبی شده باشد. در این صورت دندانپزشک با برداشتن مقداری از سطح محیطی تاج، این نامرتبی را برطرف می‌کند تا نیازی به کشیدن آن دندان نباشد.

• ارتودنسی اینویزیلاین یا نامرئی

این نوع ارتودنسی یکی از تکنولوژی‌ها و فناوری‌‌های نوین برای ارتودنسی هستند که به دلیل استفاده از پلاک‌های شفاف، متحرک و راحت به ارتودنسی نامرئی یا مخفی نیز معروف شده‌اند. این روش جایگزینی مناسب برای بریس‌های قدیمی است. این روش برای تمام سنین قابل استفاده است اما اگر دندان مشکل حاد و تخریبی داشته باشد، امکان استفاده از آن وجود نخواهد داشت. روش اینویزیلاین جایگزینی مناسب در صورت نیاز پیدا کردن به کشیدن دندان است. به این صورت که با افزایش فضای فک به ایجاد فضای کافی برای دندان‌ها جهت صاف شدن کمک می‌کند.

• ارتودنسی دیمون

ارتودنسی دیمون یکی از روش‌های درمان ارتودنتیک است که در آن از بریس‌های سلف لیگیتینگ استفاده شده و برای بیمارانی که برای مرتب کردن دندان‌های خود مجبور به کشیدن دندان می‌شوند، روشی جایگزین است.

• پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام

پالاتال اکسپندر، یکی از روش‌های جایگزین برای کشیدن دندان به خصوص قبل از سن بلوغ، زمانی که استخوان فک به طور کامل شکل نگرفته و در مرحله رشد باشد، است. این روش به افزایش پهن یا وسیع کردن سقف دهان کمک کرده و فضای اضافی برای صاف شدن دندان‌‌ها را ایجاد می‌کند.

چگونه می توانم تشخیص دهم که به کشیدن دندان نیاز دارم؟

دندانپزشک با بررسی برخی علائم و نشانه‌ها شما را از کشیدن دندان مطلع می‌کند. این علائم شامل موارد زیر است:

• تغییر رنگ یا پوسیدگی دندان‌ها
• حساس یا دردناک بودن دندان‌‌ها
• رشد دندان‌ها در جای نامناسب

بیشتر بخوانید: اصلاح دندان خرگوشی با ارتونسی

• بزرگ بودن غیرطبیعی دندان
• کوچک بودن زیاد فک

زمان کشیدن دندان

زمان کشیدن دندان در ارتودنسی به نوع دندان و سن بیمار وابسته است. به طور معمول در صورت نیاز به کشیدن دندان در افراد بزرگسال، این عمل قبل از نصب براکت‌ها انجام می‌شود و در برخی دندان‌‌ها مثل دندان عقل ممکن است کشیدن آن بعد از اتمام دوره درمان انجام شود.

معایب

از معایب کشیدن دندان می‌توان موارد زیر را نام برد:

• تشخیص اشتباه در کشیدن دندان می‌تواند منجر به ایجاد مشکل برای بیمار و روند درمان را در پی داشته باشد.
• عدم رعایت نکات توصیه شده بعد از کشیدن دندان ممکن است باعث بروز بیماری‌های دهان و دندان شده و مشکلاتی را در روند ارتودنسی به وجود آورد.

کشیدن دندان کودکان در ارتودنسی

به طور معمول ارتودنسی در کودکان نیاز به کشیدن دندان ندارد، چرا که هنوز رشد فک در آن‌ها کامل نشده و می‌توان با انجام روش‌هایی مثل پالاتال اکسپندر یا وسیع کننده کام، هدگیر ارتودنسی و … تغییر موقعیت مناسب دندان ها و فک را انجام داد. اما در برخی شرایط که کودک مبتلا به مال اکلوژن کلاس ۳ که فک پایین به میزان زیادی جلوتر از فک بالا است، باشد ممکن است کشیدن دندان تجویز شود.

نبایدهای کشیدن دندان

همان طور که پیش تر اشاره کردیم، دندانپزشکان سعی بر نگه داشتن دندان دارند. برای ارتودنسی، ارتودنتیست تا جای امکان دندان‌های جلویی را نمی‌کشد و معمولا برای کشیدن دندان‌های عقبی یعنی شماره ۴ و ۵ و دندان‌‌های آسیب دیده را انتخاب می‌کند. بنابراین برای کشیدن دندان هیچ گونه هراسی نداشته باشید و به پزشک خود اعتماد کنید.

سوالات متداول

۱- آیا کشیدن دندان می تواند موجب تغییر چهره شود؟

از آن جایی که دندان‌‌ها دارای ریشه‌های عمیق بوده و به استخوان داخل صورت متصل هستند، در فرم و شکل صورت تاثیر می‌گذارند و پس از کشیدن دندان ممکن است به میزان کمی تغییری در فرم صورت مشاهده شود که این یک فرآیند طبیعی در ارتودنسی است.

۲- کشیدن دندان چقدر رایج است؟

به طور معمول کشیدن دندان برای انجام ارتودنسی رایج نیست و پزشکان سعی بر این دارند که تا جای ممکن از حذف دندان‌ها جلوگیری کنند. کشیدن دندان بیش تر در بزرگسالان انجام می‌شود به این دلیل که رشد استخوان‌‌ها و دندان‌ها در این سن متوقف شده و جابه‌جایی سخت تر می‌شود.

۳- آیا کشیدن دندان برای براکت ها مشکلی ایجاد نمی کند؟

کشیدن دندان برای درمان ارتودنسی کاملا بی خطر است به خصوص اگر این کار توسط یک دندانپزشک متخصص انجام شود.

۴- اگر یک دندان کشیده شود بقیه دندان ها حرکت می کنند؟

بله. یکی از دلایل اصلی کشیدن دندان برای درمان ارتودنسی، ایجاد فضای خالی و مناسب برای دیگر دندان‌ها و صاف کردن دندان و اصلاح فک است. در ارتودنسی دندانپزشک پس از کشیدن دندان با هدایت دیگر دندان‌ها در جای درست، به اصلاح فرم دندان‌ها کمک می‌کند. اما اگر دندان کشیده شود و هیچ ارتودنسی و هدایتی صورت نگیرد، دندان‌‌های مجاور می‌توانند به فضای خالی لغزیده و منجر به ایجاد مشکلات فک و دهان و حتی از دست دادن دندان شوند.

۵- آیا کشیدن همزمان ۴ دندان بی خطر است؟

کشیدن ۴ دندان به طور همزمان چندان مرسوم نیست و در اکثر موارد دندانپزشک در چند جلسه این کار را انجام می‌دهد. ارتودنتیست مدت کوتاهی پس از کشیدن دندان‌ها، بلافاصله ارتودنسی را با روش مورد نظر انجام می‌‌دهد تا از مزایای فضای خالی ایجاد شده برای صاف و مرتب شدن دندان‌‌ها استفاده کند.

۶- آیا در همه روش های ارتودنسی باید دندان کشید؟

برای درمان ارتودنسی دندان روشهای مختلفی را می‌توان استفاده کرد که هر یک از آن‌ها تکنیک‌ها و دستگاه‌های مختص به خود را دارند. برای هر یک از این روش‌ها که شامل ارتودنسی متحرک (اینوزیلاین‌ها و سایر الاینرها)، ارتودنسی ثابت فلزی (ارتودنسی معمولی، دیمون، لینگوال و سرامیکی) و ارتودنسی نامرئی هستند، اگر متخصص تشخیص دهد که باید دندانی کشیده شود، توصیه می‌شود که به او اعتماد کنید.

۷- اگر اجازه ندهم دندانم کشیده شود چه می شود؟

اگر ارتودنتیست تشخیص دهد که باید دندانی کشیده شود اما با توجه به عدم رضایت بیمار، ارتودنسی بدون کشیدن آن دندان انجام شود، به مرور زمان منجر به ایجاد مشکلاتی می‌شود. به این صورت که کشیده نشدن این دندان باعث ایجاد فشار به دندان‌های دیگر شده و حتی در صورت صاف شدن دندان‌ها ممکن است دوباره و بعد از مدتی دندان‌ها کج شده و نیاز به ارتودنسی مجدد و کشیدن دندان‌ها شود که این هم هزینه زیاد و هم صرف زمان و درد بیشتری را در پی خواهد داشت.

۸- چه مدت پس از کشیدن دندان، درمان ارتودنسی شروع می شود؟

دندانپزشک می‌تواند بلافاصله بعد از کشیدن دندان نصب براکت‌های ارتودنسی روی دندان‌ها را انجام دهد اما به طور معمول این کار ۲ روز بعد از کشیدن دندان انجام می‌شود.

۹- آیا کشیدن دندان سبب آسیب رسیدن به بافت استخوان می شود؟

استخوان بافتی زنده بوده که وظیفه آن حمایت از دندان‌ها است. بعد از کشیدن دندان، در برخی موارد به علت نازک بودن غلاف استخوان اطراف دندان، استخوان فک دچار تحلیل رفتگی می‌شود. این مورد ممکن است چند ماه بعد از کشیدن دندان نیز اتفاق بیفتد. از این رو جراح برای کشیدن دندان شرایط استخوان فک را بررسی کرده و در صورت نیاز پیوند استخوان انجام می‌دهد.

۱۰- آیا جای دندان کشیده شده در ارتودنسی پر می شود؟

بله، علت اصلی کشیدن دندان در ارتودنسی باز شدن فضای بیشتر و حرکت دندان ها موقعیت صحیح خود است و کم کم جای خالی دندان کشیده شده پر می شود.