کراس بایت دندان چیست

کراس بایت به نوعی ناهنجاری دندان گفته می شود که در آن دندان های فک بالا و پایین به طور صحیح روی هم قرار نمیگیرند و دندان های یک فک روی دندان های فک دیگر قرار میگیرد. راه های درمان کراس بایت عبارتند از: بریس ارتودنسی، الاینر شفاف (در صورت جزئی بودن مشکل)، دستگاه های فانکشنال مانند گسترش دهنده کام یا فیس ماسک های ارتودنسی و در صورت شدت ناهنجاری جراحی فک انجام می شود.

کراس بایت یکی از اختلال های دندانی است که بسیار رایج است. در حالت طبیعی دندان های فک بالا با یک قوس ملایم موجب پوشش دندان های فک پایین می شوند؛ اما در این اختلال برخی از دندان های فک بالا وارد قسمت داخلی دندان های فک پایین می شوند. این اختلال ممکن است در جلو یا کنار دندان‌ها به وجود آید. درمان زود هنگام این اختلال از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا عملکرد و ظاهر دندان‌ها را با آسیب جدی رو به رو می‌کند. در واقع به داخل تر بودن بعضی از دندان های فک بالا نسبت به فک پایین کراس بایت (crossbite) می گویند. که در این مقاله به توضیح کامل انواع، علت، علائم و موارد دیگر آن پرداخته شده است.

انواع کراس بابت

این اختلال دارای انواع مختلفی است که عبارتند از:

۱- کراس بایت خلفی:

در حالت طبیعی دندان های عقبی فک بالا روی دندان های فک پایین قرار دارند؛ اما در صورتی که این دندان ها در پشت دندان های ردیف پایین قرار بگیرند این اختلال خلفی رخ داده‌ است.

۲- کراس بایت قدامی:

زمانی که دندان های جلویی ردیف بالا به جای پوشش دادن دندان های ردیف پایین وارد فضای داخلی این دندان ها بشوند اختلال کراس بایت قدامی اتفاق افتاده است.

۳ -کراس بایت گونه ای:

این اختلال شدید‌‌تر از دو نوع دیگر است و زمانی رخ می‌دهد که دندان های فک بالا با دندان های فک پایین انطباق نداشته باشند و دندان ها نزدیک به گونه فرد بیمار قرار بگیرند.

 علت ایجاد اختلال کراس بایت

از عوامل ایجاد کننده این عارضه می توان به عوامل ژنتیکی و محیطی اشاره کرد. اختلالات اسکلتی، دندانی و فکی از جمله عوامل ارثی کراس بایت هستند. افزون بر علل ارثی، عوامل محیطی نیز می‌توانند زمینه را برای بروز این عارضه فراهم کنند.

در زمان کودکی که رشد استخوان ها کامل نشده و شکل نهایی خود را به دست نیاورده اند ادامه مکیدن انگشت و پستانک در کودک و ترک نکردن این عادت می تواند بر شکل گیری و رشد دندان ها اثر منفی داشته باشد. وارد شدن ضربه به دندان ها از دیگر عوامل محیطی است که موجب ابتلا به این اختلال می شوند. سایر عواملی که در شکل گیری این اختلال موثر هستند عبارتند از:

• اندازه فک: کوچک بودن فک بالا و بزرگ بودن بیش از اندازه فک پایین احتمال ایجاد این مشکل را افزایش می دهد.
• رشد دندانی: کودکانی که دندان های شیری آن‌ها با تاخیر و دیرتر از معمول می افتند احتمال بروز این اختلال در آن‌ها بیشتر است؛ زیرا دندان‌های دائمی آن ها به شکل صحیحی رشد نمی‌کند.
• بزرگ شدن لوزه ها: لوزه‌های بزرگ در کودکان موجب می شود که آن‌ها به جای تنفس از طریق بینی، تنفس دهانی داشته باشند و همین موضوع موجب قرار گرفتن زبان در سقف دهان می شود و به تدریج روی رشد فک تاثیر منفی گذاشته و موجب بروز اختلال کراس بایت یا بایت معکوس می شود.

چرا درمان سریع کراس بایت اهمیت دارد؟

برای درماناین بیماری باید خیلی زود اقدام کرد تا از ایجاد مشکلات بعدی جلوگیری شود. به چند علت باید برای درمان این اختلال خیلی سریع اقدام کرد این علل عبارتند از:

• خرابی زود هنگام دندان ها: اگر دندان‌ها در داخل دهان به شکل صحیح قرار نگرفته باشند روی یکدیگر ساییده می‌شوند و همین موضوع خرابی زودهنگام دندان‌ها را به دنبال دارد.
• مشکل جویدن: اختلال در محل قرار گیری دندان‌ها روی جویدن غذا اثر منفی خواهد داشت و این موضوع به سلامت عمومی بدن آسیب می‌زند.
• اثر منفی روی ظاهر افراد: اگر دندان‌ها در فضای دهان به گونه‌ای قرار بگیرند که فاقد تقارن طبیعی باشند در ظاهر افراد اثر منفی خواهند داشت.
• مشکلات لثه: اگر جویدن غذا به درستی انجام نشود در بروز بیماری‌های لثه تاثیر گذار خواهد بود که نه تنها موجب کاهش کیفیت زندگی می‌شود بلکه هزینه و زمان زیادی را برای درمان نیاز دارند؛ بنابراین درمان به موقع این اختلال از بروز مشکلات و بیماری‌های دیگر جلوگیری می‌کند.
• ایجاد مشکل در عملکرد مفصل فکی گیجگاهی: درمان نشدن به موقع این اختلال می‌تواند عملکرد مفصل فکی گیجگاهی را دچار مشکل کند و منجر به اختلال TMJ شود. این اختلال موجب بروز درد در ماهیچه‌ها و مفصلی می‌شود که در فرایند جویدن نقش دارد.

درباره انواع بایت دندان در این مقاله بخوانید

• عدم تقارن در رشد فک ها: عدم درمان به موقع اختلال کراس بایت موجب رشد نامتقارن فک ها می‌شود و مشکلات اسکلتی در صورت و ظاهر افراد ایجاد می کند که زمان و هزینه زیادی را برای درمان نیاز دارند.
• مشکلات گفتاری: افرادی که مبتلا به این بیماری هستند ممکن است در ادای برخی حروف و صداها دچار مشکل شوند.

بهترین زمان درمان کراس بایت

بهترین زمان برای درمان این مشکل برای دندان ها در بازه زمانی ۷ تا ۱۲ سال است. در این بازه زمانی استخوان های کام به طور کامل رشد نکرده‌اند و دندانپزشک می تواند فک بالا را وسیع‌تر کند. درمان این اختلال در بزرگسالان از طریق ارتودنسی انجام میشود.

شیوه های درمان کراس بایت

پس از معاینه دندان ها توسط دندانپزشک و در نظر گرفتن وضعیت عمومی فرد و تعیین طرح درمان یکی از شیوه‌های زیر برای درمان اختلال کراس بایت استفاده می شود:

۱- گسترش دهنده کام:

گسترش دهنده کام وسیله‌ای است که دندانپزشک با قرار دادن آن روی کام، فک بالا را وسعت داده و دندان‌ها را منظم می‌کند. درمان از طریق گسترش دهنده کام در حدود ۱ تا ۲ سال به زمان نیاز دارد.

۲- الاینر شفاف یا اینویزالاین:

الاینر شفاف در واقع پوششی شفاف است که روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. این پوشش نیرویی را به طور مداوم و پیوسته به دندان‌ها وارد می‌کند و به این ترتیب آن‌ها در جهت صحیح حرکت می‌کنند. برای هر بیمار الاینر مخصوص به وسیله تجهیزات مدرن دیجیتالی ساخته می‌شود. در مدتی که بیمار تحت درمان قرار دارد پس از مدت کوتاهی الاینر جدید جایگزین الاینر قبلی می‌شود.

در کلینیک دندانپزشکی دکتر کبیری این نوع درمان با قیمت مناسب و با کیفیت بالا در خود مطب انجام می شود. برای اطلاعات بیشتر با شماره های موجود در سایت تماس حاصل فرمایید.

بیشتر بدانید: مزایا و معایب الاینر شفاف

۳- ارتودنسی یا بریس ها:

یکی از روش‌های درمان که برحسب تشخیص دندانپزشک متخصص برای درمان کراس بابت به کار گرفته می‌شود ارتودنسی است. ارتودنسی که از سیم‌ها و براکت‌های فلزی تشکیل شده‌است روی دندان‌ها قرار می‌گیرد و با وارد کردن نیرویی مداوم به دندان‌ها اختلال آن‌ها را برطرف می‌کند.

۴- هدگیر:

هدگیر وسیله‌ای است که پس از قرار گرفتن روی سر از طریق سیم به دندان‌ها متصل می‌شود. نیروی ایجاد شده از این طریق مانع از کاهش یا افزایش رشد فک می‌شود.

۵- عمل جراحی:

در سنینی که فک به طور کامل رشد کرده‌است ممکن است دندانپزشک متخصص عمل جراحی را برای درمان اختلال کراس بایت در نظر بگیرد. در عمل جراحی که توسط متخصص فک انجام می‌شود پس از جدا شدن قسمت‌هایی از فک و قرار گرفتن فک در محل مناسب، اختلال کراس بایت برطرف می‌شود.

بیشتر بخوانید: رابطه ارتودنسی با جراحی فک (ارتوسرجری)

مشکلات مرتبط با کراس بایت در صورت عدم درمان

کراس بایت خفیف مشکلات دندانی ایجاد نمی‌کند؛ اما در کراس بایت شدید مشکلات دندانی زیادی برای افراد به وجود می‌آید. مشکلاتی که در اثر عارضه کراس بایت ایجاد می‌شوند شامل موارد زیر می‌شوند:

• پوسیدگی دندان: در اختلال کراس بایت فک در جای صحیح قرار ندارد به همین خاطر به دندان‌ها فشار زیادی وارد می‌شود و به مرور زمان مینای دندان صدمه می‌بیند و پوسیدگی و ترک دندان‌ها را به دنبال دارد.
• ابتلا به بیماری‌های لثه: افراد مبتلا به کراس بایت نمی‌توانند به درستی مسواک بزنند یا از نخ دندان استفاده کنند و به همین خاطر زمینه رشد باکتری و ابتلا به بیماری‌های لثه در این افراد فراهم می‌شود که سرانجام منجر به افتادن دندان و ناراحتی قلبی می‌شود.
• اثر منفی روی ظاهر و لبخند افراد: در اختلال کراس بایت، داخل‌تر بودن دندان‌های فک بالا نسبت به دندان‌های فک پایین به خصوص در مورد دندان‌های جلویی کاملا دیده می‌شود و روی لبخند افراد تاثیر منفی می‌گذارد. حتی در کراس بایت خفیف نیز اعتماد به نفس افراد کاهش می‌یابد.

همچنین بخوانید : عوارض عقب بودن فک بالا چیست

مشکلات مفصل گیجگاهی-فکی (TMJ)

در اختلال کراس بایت امکان ایجاد مشکلات مفصل گیجگاهی-فکی بیشتر است. همچنین افراد مبتلا به این اختلال ممکن است با عوارضی مانند بی حسی صورت، درد در گوش و فک نیز رو به رو شوند.

سخن پایانی

در اختلال کراس بایت دندان‌های ردیف بالا به جای پوشش دندان های فک پایین عقب‌تر از آن‌ها قرار گرفته اند. این مشکل ممکن است در یک طرف دهان یا هر دو طرف دهان اتفاق بیفتد. در مورد این اختلال جای نگرانی وجود ندارد؛ زیرا به وسیله شیوه های درمانی مختلف اصلاح می شود. کراس بایت خلفی، قدامی و گونه ای انواع مختلف کراس بایت هستند. خرابی زودرس دندان ها، بیماری‌های لثه، اختلال در عملکرد مفصل فکی گیجگاهی و ناتوانی در ادای برخی حروف و صداها از جمله مشکلاتی هستند که در صورت عدم درمان به موقع کراس بایت برای فرد ایجاد می‌شوند به همین خاطر اصلاح سریع این اختلال از اهمیت زیادی برخوردار است.