ارتودنسی روشی درمانی برای یک دست کردن دندانها و قرار دادن آنها در یک ردیف است. افرادی هستند که دچار ناهماهنگی فرم فک یا کج بودن دندانها هستند، به همین علت از زیبایی چهره‌‌شان کاسته می‌شود. این گونه افراد با انجام روش ارتودنسی به دست دندان پزشک ماهر می‌توانند چهره و لبخندشان را زیبا کنند. به علاوه این که دندانهای نامرتب از زیبایی چهره می‌کاهد، سبب درد هنگام جویدن خوراکی‌ها، مشکلات لثه، پوسیدگی دندان، مشکلات گوارشی ناشی از بد جویدن می‌شود؛ پس باید گفت که ارتودنسی فقط جنبه‌ی زیبایی ندارد، بلکه نوعی درمان نیز محسوب می‌شود. زمانی که ارتودنسی انجام می‌دهید باید نکاتی در خلال مراقبت های ارتودنسی رعایت کنید. در ادامه مقاله به این مراقبت‌ها خواهیم پرداخت.
دسته بندی مراقبت های ارتودنسی
اگر قرار شد که ارتودنسی را برای درمان استفاده کنید تا چهره‌تان را زیباتر کند، نیاز است که سه دسته مراقبت انجام دهید. مراقبت های قبل از ارتودنسی، مراقبت های حین ارتودنسی و مراقبت های بعد از ارتودنسی. هر کدام از این دسته بندی‌ها رعایت نشود ممکن است دچار مشکلاتی شوید.
۱. مراقبت های قبل از ارتودنسی
- انتخاب دندان پزشک خوب
- بررسی هزینه
- تهیه عکس رادیوگرافی
- در مواردی که دندان و لثه دارای جرم و پلاک باشد باید جرمگیری انجام شود.
- ترمیم دندانهای خراب و پوسیده
- در صورت نیاز و با مشورت با پزشک، کشیدن دندان عقل یا دندانی که باید از دهان خارج شود.
توضیح اقدامات لازم قبل از شروع درمان ارتودنسی (سری اول) توسط دکتر کبیری
توضیح اقدامات لازم قبل از شروع درمان ارتودنسی (سری دوم) توسط دکتر کبیری
۲. مراقبت های حین ارتودنسی
مراقبت هایی که باید حین داشتن ارتودنسی رعایت شود شامل استفاده از مسواک ارتودنسی، مسواک بین دندانی، نخ دندان، دهانشویه حاوی فلوراید، رعایت رژیم غذایی که بطور مثال باید مصرف غذاهای نرم را افزایش دهید و از خوردن خوراکی‌های سفت بپرهیزید است، که در ادامه به توضیح هر کدام و روش صحیح استفاده از آنها پرداخته شده است.
- مسواک ارتودنسی:
برای تمیز کردن اطراف براکت، ماساژ لثه، پاک کردن شیار بین لثه و دندان و تمیز کردن سطح جونده دندانها و سطح پشتی آنها بکار می‌رود.
روش صحیح مسواک زدن در حین ارتودنسی:
مسواکی نرم را انتخاب کنید و آن را روی قسمت بیرونی دندانها بگذارید و به سمت جلو و عقب حرکت دهید. با حرکات دورانی بریس‌ها را نیز مسواک کنید. هر بریس را ۲۰ ثانیه مسواک بزنید تا خوب تمیز شود. پس از روی دندانها به سراغ پشت دندان و تاج دندان بروید. آنها را نیز به آرامی مسواک بزنید. اگر برس مسواک‌تان نرم است روی لثه ها را هم بکشید تا جرم و پلاک‌های جمع شده از بین بروند.
انواع مسواک ارتودنسی:
مسواک بین دندانی: این نوع مسواک‌ها برسی کوچک استوانه‌ای هستند که به علت این که کوچک‌اند، می‌توانند زیر بریس‌ها، براکت و پشت دندانها را به خوبی تمیز کنند. آنها پلاک‌ها و مواد غذایی باقی مانده را به خوبی پاک می‌کنند. فرچه‌ی مسواک بین دندانی را بدون اعمال هیچ گونه فشار یا زوری وارد فضای خالی بین دندانها و فضای بین بریس و دندان بکنید. آن را به آرامی عقب و جلو کنید تا فرچه آلودگی‌ها را از بین ببرد. در آخر نیز فرچه را کاملاً تمیز کنید.
- مسواک‌های دارای فرچه کوتاه: مسواک‌هایی که تقریباً شبیه به مسواک‌های معمولی هستند اما در بخش وسطی فرچه‌ها قد کوتاه‌تری دارند. فرچه‌های این بخش شکل براکت‌ها هستند و به راحتی براکت، اطراف آن و بریس‌ها را تمیز خواهند کرد. برای مسواک زدن با این مدل نیاز به انجام کار خاصی نیست و همانند مسواک‌های معمولی اما کمی آرام‌تر دندانها و براکت‌ها را مسواک بزنید.
- نخ دندان:
به تمیز کردن بخش تماس بین دندانها کمک می‌کند.
روش صحیح نخ دندان کشیدن در حین ارتودنسی:
نخ دندان پوشیده از موم و یا نخ دندانهای مخصوص ارتودنسی استفاده کنید چرا که احتمال گیر کردن به سیم را نداشته باشد. نخ دندان را بین دو انگشت‌تان بپیچید، نخ میان دو انگشت را از شکاف پشت بریس رد کنید و به آرامی آن را بکشید تا سیم‌ها آسیب نبینند. نخ دندان را شب قبل از خواب پس از میل کردن وعده شام انجام دهید.
- دهانشویه حاوی فلوراید:
باعث می‌شود تا از پوسیدگی دندان و نواحی اطراف براکت جلوگیری شود.
روش صحیح استفاده از دهانشویه در حین ارتودنسی:
در گام اول با توجه به نیاز دهان و دندانتان دهانشویه را انتخاب کنید. دهانشویه‌هایی که باید در زمان ارتودنسی استفاده کنید، دهانشویه‌های حاوی فلوراید و آنتی باکتریال است. فلوراید در دهانشویه از پوسیدگی دندان‌هایتان جلوگیری می‌کند و دهانشویه آنتی باکتریال برای کاهش التهاب لثه‌ها و از بین بردن باکتری‌ها استفاده می‌شود. برای انتخاب صحیح نوع دهانشویه در زمان ارتودنسی حتماً با پزشکتان مشورت نمایید. ۲۰ میلی لیتر از آن را در داخل دهانتان بریزید و غرغره کنید. مراقب باشید تا آن را قورت ندهید. پس از این که از دهانشویه استفاده کردید نباید تا دو ساعت چیزی میل کنید، پس بهتر است که در آخر شب این کار را انجام دهید.
بلافاصله پس از گذاشتن براکت یا تنظیم آن چه رژیم غذایی داشته باشیم؟
در روز اول گذاشتن براکت‌ها در دندانتان با توجه به این موضوع که بر روی دندانها فشار وارد شده و ممکن است درد نیز احساس کنید، باید سعی کنید تا غذاهای شل مانند سوپ، آش، پوره سیب زمینی، فرنی و… میل کنید. در این صورت دندان درد کمتری حس خواهد کرد، همچنین نکته‌ی دیگر دمای غذاهاست که دقت کنید تا داغ نباشند.
تغذیه در دوران ارتودنسی
زمانی که شما تحت درمان ارتودنسی قرار گرفتید میتوانید خوراکی‌هایی مانند پنیر، شیر، سوپ، گوشت‌های پخته شده نرم بدون استخوان، ماهی، سیب زمینی آب پز، ماکارونی، نودل، برنج نرم و پخته شده، تخم مرغ، حبوبات، نان نرم، پنکیک، پودینگ، پوره سیب زمینی، میوه‌های نرم، ژله، بستنی، انواع آش، شیر برنج، فرنی و… میل کنید. در کل تمام خوراکی‌های نرم برای این دوران مجاز هستند.
برای اطلاعات بیشتر درباره رژیم غذایی مناسب دوران ارتودنسی کلیک کنید.
در دوران درمان ارتودنسی با براکت چه چیزهایی نمی‌توانیم بخوریم؟
- آجیل، ذرت بو داده، یخ، نان‌های سفت، نان پیتزا، هویج خام، بلال، سیب و نان ساندویچی به علت این که هنگام خوردن نیاز به جویدن و فشار آوردن به دندانها دارند نباید مصرف شوند.
- تافی، کارامل، آدامس و خوراکی‌های این چنینی که ممکن است به بریس بچسبند نیز نباید میل کنید.
- و همچنین نوشیدنی‌های قندی و گازدار و انرژی‌زاها، شربت آب لیمو، شربت‌ها و عسل نیز سعی کنید قطع کنید. این خوراکی‌ها به علت قند موجود باعث آسیب به دندانها خواهند شد.
در طی دوران درمان ارتودنسی چگونه از براکت ها و دندان ها مراقبت کنیم؟
اگر شما هم جزو افرادی هستید که از درمان ارتودنسی استفاده می‌کنید، باید به نکاتی توجه کنید و مراقبت‌هایی را انجام دهید. تصحیح رژیم غذایی پس از براکت گذاری روی دندانها، استفاده مداوم از مسواک‌های مخصوص و نخ دندان و دهانشویه آنتی باکتریال نکاتی ست که باید رعایت شوند.
۳. مراقبت های بعد از ارتودنسی
بعد از اتمام دوره براکت گذاری برای ثابت ماندن دندانها باید دوره یک الی دو ساله از پلاک های متحرک استفاده شود. حال این پلاک ها نیاز به مراقبت خاصی دارند که در ادامه به آن پرداخته شده است.
نحوه مراقبت از پلاک متحرک
اگر تحت درمان ارتودنسی با پلاک متحرک هستید و یا از پلاک برای دوران بعد از ارتودنسی و فیکس کردن دندانها استفاده می کنید باید برای مراقبت از آنها نکاتی را رعایت فرمایید؛
- در روزهای اول ممکن است ترشح بزاقتان زیاد شود و یا به راحتی نتوانید صحبت کنید. جای نگرانی نیست، به مرور عادت خواهید کرد.
- برای حفظ سلامت براکت و لثه‌ها بعد از هر وعده غذایی بلافاصله مسواک بزنید و در پایان روز نخ دندان بکشید.
- پلاک متحرک را تمیز نگه دارید، آن را دو بار در طول روز تمیز کنید. یک ظرف آب زیر دست‌تان بگذارید، پلاک را با مسواکی نرم و مایع صابون بشویید. دمای آب باید ولرم باشد تا آسیب نبیند و دچار فرسایش نشود. همچنین در شستشوی آنها از خمیر دندان استفاده نکنید.
- هنگامی که در دهانتان پلاک متحرک دارید از خوردن خوراکی‌های سفت، چسبناک و شیرین خودداری کنید.
- در صورت بروز هر گونه خونریزی و باد کردن لثه‌ها سر خود به پلاک حرکت ندهید و فقط با مراجعه به پزشک مشکل را رفع کنید.
- اگر مایل هستید به انجام فعالیت‌های ورزشی که امکان ضربه خوردن به سر و صورت وجود دارد و یا شناگر هستید، حتماً از قبل این موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید.
- خوراکی‌هایی مانند قهوه و چایی که گرم و رنگی هستند، زمانی که پلاک در دهانتان است را نخورید. ابتدا آن را از دهان خارج کرده و سپس میل کنید.
- سعی کنید پلاک متحرک را از دهانتان خیلی درنیاورید، چرا که باعث طولانی‌تر شدن زمان درمان خواهد شد.
مراقبت های لازم برای کاهش درد ارتودنسی
- با یک پنبه آغشته به داروهای بی‌حسی موضعی و قرار دادن آن بر روی لثه‌ها میتوانید درد را کاهش دهید.
- یک ساعت قبل و دو ساعت بعد از ارتودنسی مسکن میل نمایید؛ داروی مسکن حتما باید تجویز شده توسط پزشک باشد.
- با قرار دادن کمپرس یخ روی گونه‌ها دردتان کاهش می‌یابد.
- آب یخ غرغره کنید که هم درد را کاهش می‌دهد و هم ورم لثه‌ها را کاهش می‌دهد.
- غذاهای نرم و آبکی میل کنید.
- هنگامی که لبه تیز بریس را حس کردید از موم ارتودنسی استفاده نمایید. (این موم را میتوانید از پزشکتان دریافت کنید)
- آب ولرم و نمک غرغره کنید.
- با سر انگشتان به آرامی لثه را ماساژ دهید.
- استفاده از مسواک، نخ دندان و دهانشویه را فراموش نکنید.
عواقب بی توجهی به مراقبت های ارتودنسی
اگر مراقبت های ارتودنسی را جدی نگیرید و بی‌توجهی نمایید پس از گذشت مدتی روی دندان‌هایتان لکه‌های دائمی ایجاد خواهد شد، دچار خونریزی لثه می‌شوید، از عمر ارتودنسیتان کم می‌شود، دهانتان بوی بدی می‌گیرد، دردتان افزایش پیدا می‌کند، دندان‌هایتان خواهد پوسید و دچار آسیب‌های شدید لثه و بافت داخلی دهان می‌شوید.
آیا درمان ارتودنسی به دندان ها صدمه میزند؟
در جواب این سوال باید گفت که خیر. ارتودنسی به خودی خود به دندانها صدمه نمیزند مگر این که این درمان توسط افراد غیر متخصص و غیر پزشک انجام شود. همچنین اگر مراقبت‌ها و نکات پس از ارتودنسی را رعایت نفرمایید دندانها دچار آسیب می شوند.
