علت کج شدن دندان ها و روش های درمان

یکی از مشکلات رایج در بین افراد کجی دندان است که ممکن است در کودکی و بزرگسالی اتفاق بیفتد. اگر شما هم از کج بودن دندان ها و ظاهر لبخند خود احساس ناخوشایندی دارید می توانید با صاف کردن آن ها لبخندی زیبا را تجربه کنید. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر در مورد علت کج شدن دندان ها در کودکی و بزرگسالی و راه های درمان آن ها تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

چه عواملی در کج شدن دندان ها موثر هستند؟

امکان مبتلا شدن دندان های شیری و دائمی به این بیماری با گذشت زمان وجود دارد. دهان و فک بالا و پایین کوچک در کودکان فضای کمی را برای رشد دندان ها ایجاد می کند؛ بنابراین ممکن است دندان ها نتوانند به شکل طبیعی رشد کنند.

مکیدن انگشتان یا اسباب بازی ها از عادت های اشتباه و از عواملی هستند که موجب این اختلال در دندان های شیری می شوند. این اختلال در دندان های شیری به معنای اثر گذاری بر روی دندان های دائمی نیست؛ اما نبود فضای کافی در دهان برای رشد دندان ها، سبب مبتلا شدن به این بیماری در دندان های دائمی می شود. عواملی دیگر نیز موثر هستند که عبارتند از:

۱- اندازه فک (Jaw Size):

غذاهای جدید، موادی نرم و فرآوری شده هستند که مصرف کننده زیادی دارند و نسبت به غذاهایی که در گذشته مصرف می شد کم تر نیاز به جویدن دارند و همین موضوع تغییر و تحولاتی در اندازه فک ایجاد کرده است و باعث شده است که اغلب افراد فک های کوچکی داشته باشند. محققان اعتقاد دارند که دلیل بسیاری از ناهنجاری های دندانی و نامرتبی و کج شدن آن ها، فک های کوچک و تکامل یافته است.

بیشتر بدانید: کوچک بودن فک پایین چگونه درمان میشود؟

۲- عادات عملکردی ضعیف:

برخی از عادات های رفتاری که روی عضلات و عملکرد دهان و صورت اثر گذار هستند می توانند موجب کجی دندان ها شوند. برخی از این رفتارها و عادت های اشتباه عبارتند از:

• مکیدن انگشت شصت
• استفاده بیش از اندازه از پستانک یا شیشه شیر
• برخورد زبان با دندان ها
• نفس کشیدن از طریق دهان

۳- رژیم غذایی نادرست:

یکی از علت های پوسیدگی دندان ها و رشد کم آن ها تامین نشدن مواد غذایی مورد نیاز کودکان و تغذیه ضعیف آن ها است و می تواند موجب مبتلا شدن کودکان به این بیماری می شود.

۴- ژنتیک و وراثت (Genetic and heredity):

اگر والدین یا یکی از آن ها مبتلا به کجی دندان ها باشند احتمال بروز این مشکل در فرزندان آن ها نیز وجود دارد. اگر این ناهنجاری علت ارثی داشته باشد حتی ممکن است مشکل کجی دندان ها در فرزندان شدید تر باشد.

۵- بهداشت ضعیف دهان و دندان (Poor dental care):

مراجعه مرتب به دندانپزشک موجب تشخیص به موقع مشکلات احتمالی دندان ها و درمان راحت تر آن ها می شود؛ اما عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم مراجعه منظم به دندانپزشک مشکلات دندانی فراوانی را ایجاد می کند.

۶- مال اکلوژن (Malocclusion):

نامنظم بودن دندان ها و عدم تطابق بین فک بالا و پایین مال اکلوژن گفته می شود. زمانی که دندان های ردیف بالا و پایین هماهنگی نداشته باشند عارضه مال اکلوژن رخ داده است. اوربیت و اندربایت متداول ترین انواع مال اکلوژن هستند.

بیشتر بدانید: نحوه درمان مال اکلوژن به چه صورت می باشد

۷- صدمه دیدن صورت:

ضربه خوردن به صورت و دهان می تواند باعث جا به جا شدن دندان ها شود و کج شدن یک یا چند دندان را به دنبال داشته باشد.

کج شدن دندان ها چه مشکلاتی را به وجود می آورد؟

کجی دندان ها روی کیفیت زندگی افراد تاثیر منفی دارد. برای نمونه دندان های ناهماهنگ می توانند فرآیند جویدن را با مشکل مواجه کند و غذاخوردن همراه با درد باشد. همچنین افرادی که فرم دندان های آن ها زشت و نامرتب است به دلیل این که روی ظاهر و لبخند آن ها تاثیر منفی دارد اعتماد به نفس آن ها کاهش پیدا می کند. مشکلات دیگر ناشی از کجی دندان عبارتند از:

• بیماری پریودنتال: ناصاف بودن دندان ها تمیز کردن آن ها را دشوار می کند و این موضوع می تواند پوسیدگی دندان و بیماری لثه را به دنبال داشته باشد. اگر این ناهنجاری درمان نشود بیماری پریودنتیت به دلیل التهاب لثه ایجاد می شود. پریودنتیت بیماری عفونی است که به دندان ها واستخوان ها صدمه می زند.
• ایجاد مشکل در جویدن غذا: دندان های کج، جویدن غذا را با مشکل رو به رو می کنند و اختلال در جویدن، هضم غذا را دچار مشکل می کند.
• ساییدگی بیش از اندازه: سایش دندان ها به یکدیگر از دیگر مشکلاتی است که به علت کجی دندان ها به وجود می آید و حتی این مشکل می تواند منجر به گاز کرفتن لب ها یا لپ ها نیز بشود.
• اختلال در حرف زدن: اگر دندان های شما وضعیت طبیعی نداشته باشند ممکن است نحوه بیان و ادای حروف و کلمات را برای شما مشکل کنند و در نتیجه نمی توانید کلمات و حروف را به درستی تلفظ کنید.
• کاهش اعتماد به نفس: در صورتی که از ظاهر خود رضایت نداشته باشید اعتماد به نفس شما کاهش یافته و کم تر در اجتماع حاضر می شوید.

علت کج شدن دندان ها در بزرگسالی

فرآیند رشد در بزرگسالی تغییر نمی کند و وضعیت دندان های صاف ثابت و بدون تغییر می ماند. البته به طور قطع و یقین نمی توان گفت که هیچ عاملی موجب این مشکل در بزرگسالان نمی شود. برخی از این علل عبارتند از:

• ضربه خوردن: یکی از عواملی که موجب کج شدن و شکستن دندان ها در بزرگسالی می شود وارد شدن ضربه فیزیکی به صورت یا دهان است. افرادی که در رشته های ورزشی تهاجمی و رزمی فعالیت می کنند باید از کلاه و محافظ دندان استفاده کنند.
• بیماری شدید: ابتلا به بیماری شدید می تواند آسیب های جدی به لثه و دندان ها وارد کند در نتیجه نظم و ترتیب دندان ها در بزرگسالی نیز می تواند تغییر کند. همچنین تغییرات هورمونی نیز از دیگر عواملی است که می تواند لثه را با صدمات جدی رو به رو کند.
• کشیدن دندان عقل: کشیدن دندان عقل از دیگر مواردی است که در این اختلال موثر است. در این شرایط فضای جدیدی در دهان به وجود می آید که کجی دندان ها یا تغییر وضعیت آن ها را به دنبال دارد. البته لازم به ذکر است که نکشیدن دندان عقل نیز در این اختلال موثر است البته کشیدن یا نکشیدن دندان عقل باید با مشورت پزشک انجام شود.
• افزایش سن: در حالت طبیعی و در بسیاری از موارد با افزایش سن، لثه تحلیل پیدا کرده و دندان ها کج می شوند و وجود دندان های مصنوعی در افراد کهنسال نیز به علت خرابی دندان ها است.

دلیل کج درآمدن دندان دائمی کودک

گاهی اوقات برخلاف دندان های صاف شیری، دندان های دائمی کودکان به صورت کج در می آیند. گاهی نیز این موضوع به صورت برعکس رخ می دهد. در ادامه به دلایل کج درآمدن دندان های دائمی کودکان می پردازیم:

۱- صدمه دیدن فک و لثه:

گاز گرفتن اسباب بازی و دیگر لوازم توسط کودکان موجب صدمه دیدن لثه و فک آن ها می شود و این صدمه در آینده با کج شدن دندان های دائمی خود را نشان می دهد.

۲- تغذیه نامناسب:

تغذیه نامناسب کودکان در دوران رشد امکان ابتلا به این اختلال را در آن ها را افزایش می دهد؛ زیرا تغذیه ضعیف و عدم تامین مواد غذایی مورد نیاز کودکان به فک و دندان ها آسیب می زند. همچنین زبان زدن کودکان به دندان های لق شیری، موجب این مشکل در دندان های دائمی می شود.

۳- مسواک نزدن:

اندازه کوچک فک، کشیدن زودهنگام دندان های شیری و عدم استفاده منظم و مداوم از مسواک در بروز این بیماری موثر هستند. والدین برای جلوگیری از این بیماری لازم است به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنند. به این ترتیب اختلالات دهان و دندان نه تنها زود تر تشخیص داده می شوند بلکه راحت تر نیز درمان می شوند.

علت کج شدن دندان شیری نوزاد

هرچند کج درآمدن دندان های شیری اهمیت زیادی ندارد؛ اما ممکن است موجب نگرانی والدین شود. دلیل اهمیت نداشتن کجی دندان های شیری، این است که پس از مدتی لق شده و می افتند.

۱- ژنتیک:

یکی از عوامل موثر در کج شدن، ژنتیک است. اگر یکی از والدین یا هر دوی آن ها دارای فک کوچک و دندان های نامرتب باشند احتمال کج شدن دندان های شیری نوزاد افزایش پیدا می کند. همچنین عدم تقارن ژنتیکی فک احتمال کج شدن دندتن های شیری را افزایش می دهد.

۲- مکیدن انگشتان یا پستانک:

یکی دیگر از عواملی که فرم دندان ها را تغییر می دهد مکیدن انگشتان یا پستانک است. به همین خاطر والدین در زمان دندان در آوردن کودک برای کاهش استفاده از پستانک باید با پزشک متخصص مشورت کنند.

علت کج شدن ریشه دندان

کج شدن ریشه دندان ناهنجاری است که حتما باید اصلاح شود و در غیر این صورت ممکن است مشکلات جدی ایجاد کند. عواملی که در بروز این ناهنجاری موثر هستند عبارتند از:

• وراثت: مهم ترین علت کجی ریشه دندان در کودکان و بزرگسالان وراثت است. نه تنها در مورد مشکلات دندانی بلکه در بسیاری از تغییرات فیزیکی، وراثت نقش مهمی دارند.
• ترمیم نادرست: فشاری که به دلیل روکش و ترمیم نادرست دندان ها به ریشه وارد می شود در کج شدن ریشه دندان موثر است.
• عدم جراحی دندان عقل: پزشکان اعتقاد دارند که برای جلوگیری از وارد شدن فشار به ریشه دندان های مجاور باید دندان عقل در نوجوانی جراحی و یا کشیده شود. در صورت ارتودنسی باز هم امکان کج شدن ریشه وجود دارد.
• بروز تروما در دهان: هر چند با رعایت بهداشت دهان و دندان از ایجاد عفونت جلوگیری می شود؛ ولی باز هم امکان بروز تروما در دهان و فک به دلیل تصادف وجود دارد. با این حال روش های درمان فراوانی برای کجی دندان وجود دارد.

شیوه های درمان

اولین قدم برای درمان دندان کج مراجعه به پزشک متخصص است. پس از بررسی و دیدن عکس های رادیولوژی پزشک در مورد روش درمان تصمیم می گیرد. تحلیل دائمی لثه امکان استفاده از ارتودنسی را از بین می برد و به جای آن روش های درمان دیگری وجود دارد که نیاز به تایید متخصص دارند.

۱- کشیدن دندان ها:

برای اصلاح دندان های کج، کشیدن دندان های اضافی مانند دندان عقل می تواند بسیار کمک کننده باشد. البته برای این که این روش اثر بخشی لازم را داشته باشد باید در نوجوانی صورت بگیرد. با کشیدن دندان های عقل فضای به وجود آمده درفضای دهان از این اختلال جلوگیری می کند.

۲- ارتودنسی دندان ها:

اغلب برای مرتب کردن دندان ها از روش ارتودنسی استفاده می شود و ارتودنسی به صورت ثابت و متحرک انجام می شود. با توجه به شدت کجی دندان ها و زمان مورد نیاز برای صاف کردن آن ها متخصص روش درمان را انتخاب می کند. امکان انجام ارتودنسی در کودکی و بزرگسالی وجود دارد با این تفاوت که درمان دندان های کج در بزرگسالی نیازمند زمان بیشتری است.

۳- اینویزیلاین دندان ها:

این روش پلاستیکی شفاف همانند ارتودنسی است و برای درمان دندان های کج به کار می رود. برخلاف ارتودنسی فلزی، این روش ظاهری شفاف دارد.

۴- روکش دندان ها:

گاهی اوقات صرفا یک یا دو دندان کج هستند و در این شرایط برای درمان آن ها از روکش دندان استفاده می شود. در این روش فاصله بین دندان ها پوشانده می شود. افرادی که بین دندان های جلوی آن ها فاصله است می توانند برای حل این مشکل از روکش دندان استفاده کنند.

۵- ایمپلنت دندان:

ایمپلنت روشی دیگر برای درمان کجی دندان ها است اما برای افرادی که دارای دندان های سالم هستند تجویز نمی شود. ایمپلنت برای افرادی مناسب است که دندان های کج و خراب دارند. در صورتی که ترمیم امکان پذیر نباشد گزینه مناسب ایمپلنت است.

۶- ونیر دندان ها:

در مواردی که کجی دندان ها جزئی است این روش برای درمان به کار می رود. باید بدانید که برای صاف کردن دندان از ریشه روش هایی مانند کامپوزیت و لمینیت کارآیی ندارد.

بهترین شیوه درمان

با توضیحاتی که ارائه شد سوالی که ممکن است مطرح شود این است که بهترین روش صاف کردن دندان های کج چیست؟ باید دقت داشته باشید که برای همه افراد نمی توان روشی یکسان را توصیه کرد و بهترین روش بستگی به وضعیت مراجعه کننده و تشخیص متخصص دارد.

سخن پایانی

عوامل مختلفی در این اختلال موثر هستند. عادات نادرست، اندازه فک، وراثت، ضربه دیدن صورت، مال اکلوژن، تغذیه نامناسب و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله این عوامل هستند.  در بزرگسالی این مشکل به ندرت رخ می دهد و عواملی مانند افزایش سن، وارد شدن ضربه به صورت و دهان، بیماری شدید و کشیدن دندان عقل در این اختلال در بزرگسالی موثر هستند. در فرایند کج شدن دندان شیری نیز ژنتیک و مکیدن پستانک و انگشتان تاثیر گذار می باشند.

برای صاف کردن دندان های کج روش های متعددی وجود دارد که متخصص پس از معاینه دندان های بیمار و مشاهده عکس های رادیولوژی بهترین روش را انتخاب می کند. روش هایی که برای اصلاح کجی دندان مورد استفاده قرار می گیرند شامل ارتودنسی، کشیدن دندان، اینویزیلاین دندان، روکش دندان ها، ایمپلنت و ونیر دندان ها هستند.