چگونگی انجام ارتودنسی با وجود بیماری لثه

بیماری های لثه (تحلیل لثه) به عنوان یکی از مهم ترین مسائل بهداشت دهان، تاثیر گسترده ای بر سلامت دهان و دندان ها دارند. اما چه اتفاقی می افتد زمانی که نیاز به ارتودنسی وجود دارد و در عین حال با بیماری لثه مواجه هستیم؟ آیا انجام اقدامات ارتودنسی در حالتی که لثه آسیب دیده است، ممکن است باعث تشدید مشکلات شود یا آیا این دو روش درمان ی می توانند هماهنگ با هم انجام شوند؟ در این مقاله به بررسی ارتباط میان تحلیل لثه و ارتودنسی پرداخته و نقش مهم دندانپزشکان در تعیین بهترین راهکارهای درمانی برای افراد مبتلا به این دو بیماری مورد بررسی قرار می گیرد.

آیا بیماری لثه می تواند اقدامات ارتودنسی را به تاخیر بیاندازد؟

تشخیص و درمان تحلیل لثه قبل از اقدامات ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است. تحلیل لثه می توانند تاثیرات جدی بر سلامت دهان داشته باشند و در صورت عدم درمان، اثرات طولانی مدت بر روی دهان و دندان ها داشته باشند. عفونت ها و التهابات لثه ممکن است منجر به تخریب بافت های اطراف دندان شوند، که این موضوع می تواند مانع از پیشرفت صحیح اقدامات ارتودنسی شود. همچنین، استفاده از ارتودنسی در حال حاضر می تواند منجر به افزایش ریسک عفونت ها و التهابات شود، زیرا برخی از اقدامات ارتودنسی نیاز به تماس نزدیک با لثه و بافت های دهانی دارند.

بیماری پریودنتال چیست؟

بیماری پریودنتال یا بیماری لثه، یک گروه از بیماری های دهانی است که با التهاب و تخریب بافت های حاشیه دندان ها از جمله لثه و ریشه دندان همراه است. پریودنتال شامل دو مرحله اصلی است که عبارتند از:

۱- ژنژیویت (Gingivitis):

در مرحله ژنژیویت التهاب محدود به لثه ها می شود و بافت های اطراف دندان ها درگیر نمی شوند. علائم این مرحله شامل قرمزی، تورم و خونریزی لثه ها هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان می شود. اگر در مرحله ژنژیویت اقدامات درمانی مناسب انجام نشود ممکن است وارد مرحله بیماری پریودنتال شود.

۲- پریودنتیت (Periodontitis):

در مرحله پریودنتیت، التهاب در بافت های عمیق تر لثه و استخوان های پشت دندان ها گسترش می یابد که باعث تخریب استخوان ها و بافت های اطراف دندان ها می شود. در مرحله پریودنتیت، دندان ها ممکن است لق شده و بیافتند. علائم مرحله پریودنتیت شامل خونریزی، قرمزی، تورم، بوی نامطبوع دهان و افزایش حساسیت دندان ها هستند.

عواملی نظیر نداشتن بهداشت دهان مناسب، سیگار کشیدن، دیابت، استرس (تاثیر استرس بر درمان ارتودنسی)، ژنتیک و تغذیه نامناسب می توانند خطر ابتلا به بیماری پریودنتیت را افزایش دهند. بهبود بهداشت دهان، مسواک زدن روزانه، استفاده از نخ دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک برای چکاپ دوره ای و درمان به موقع از راهکارهای پیشگیری و درمان بیماری پریودنتال هستند.

تحلیل رفتن لثه در ارتودنسی چیست؟

تحلیل لثه در ارتودنسی با اثرات پلاک دندانی بر سلامت لثه ها مرتبط است. وقتی که ذرات غذایی با باکتری های موجود در دهان ترکیب شده و پلاک دندانی را ایجاد می کنند، این پلاک به لثه ها چسبیده و باعث تحریک و التهاب لثه می شود. رعایت بهداشت دهان و دندان از طریق مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و قرار دادن درست دستگاه ارتودنسی در داخل دهان می تواند به کاهش تشکیل پلاک و جلوگیری از تحریک زیاد لثه ها کمک کند. در غیر این صورت، التهاب و تحریک مداوم لثه ها می تواند باعث تحلیل رفتن و عقب نشینی لثه شود. از این رو، حفظ بهداشت دهان و لثه در دوره های درمان ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است.

علائم تحلیل لثه در ارتودنسی

علائم تحلیل لثه در ارتودنسی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لق شدن دندان ها: لثه ها ممکن است عقب نشینی کنند و منجر به لق شدن دندان ها (علت لق شدن دندان ها در ارتودنسی) شوند.
• بوی بد در دهان: پلاک دندان و باکتری ها موجود در اطراف دستگاه ارتودنسی می توانند بوی نامطبوع در دهان ایجاد کنند.
• درد در هنگام جویدن: التهاب و تحلیل لثه ممکن است باعث درد در هنگام جویدن شود.
• عفونت لثه: در صورت عدم مدیریت صحیح پلاک و بهداشت دهان، عفونت لثه امکان پذیر است.
• حساسیت به غذای سرد و گرم: افزایش حساسیت دندان ها به غذاهای سرد و گرم ممکن است نشانه تحریک و التهاب لثه باشد.
• لثه های قرمز و متورم: التهاب لثه می تواند باعث قرمزی و تورم شود.
• خونریزی بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن: تحلیل لثه ممکن است در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن باعث خونریزی شود.

توجه به این علائم و اقدام به مراقبت های بهداشت دهان و دندان مناسب در دوران ارتودنسی، می تواند به پیشگیری از تحلیل لثه و حفظ سلامت لثه ها کمک کند. همچنین، مراجعه به ارتودنتیست و دندان پزشک برای ارزیابی و راهنمایی بیشتر در این زمینه مفید است.

بیشتر بدانید: اهمیت جرم گیری دندان قبل، حین و بعد از ارتودنسی

علل پسروی لثه در ارتودنسی

پسروی لثه در ارتودنسی ممکن است به عوامل مختلفی برگردد، که عبارتند از:

• پلاک دندانی: تجمع پلاک دندانی در اطراف براکت ها و سیم های ارتودنسی می تواند باعث تحریک لثه و التهاب آن شده و در نتیجه پسروی لثه را ایجاد کند.
• رعایت نکردن بهداشت دهان: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و دهان شویه می تواند منجر به افزایش تجمع پلاک و تحریک لثه شود.
• براکت های ارتودنسی: براکت ها و سیم های ارتودنسی نیز می توانند به عنوان مخزن پلاک عمل کنند و در صورت عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باعث تحریک و التهاب لثه گردند.

روش تشخیص تحلیل لثه در ارتودنسی

در ارتودنسی، توجه به وضعیت لثه از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بیماری لثه یا ژنژیویت، یک التهاب در لثه ها است که اغلب از تجمع پلاک دندان یا جرم دندان ایجاد می شود. این بیماری ممکن است با قرمزی، تورم و خونریزی لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن همراه باشد. در صورت عدم درمان، ممکن است به بیماری پریودنتیت منجر شود. برای پیشگیری و درمان، مراجعه به دندانپزشک و بررسی دوره ای وضعیت دندان و لثه توصیه می شود.

راه های پیشگیری از تحلیل لثه در ارتودنسی

برای پیشگیری از مشکلات تحلیل لثه در ارتودنسی، می توانید اقدامات بهداشت دهانی زیر را انجام دهید:

• مصرف زیاد آب: آب با شستشوی دهان می تواند به کاهش تجمع پلاک دندانی و حفظ نظافت دهان کمک کند.
• استفاده از مسواک و نخ دندان: استفاده روزانه و صحیح از مسواک و نخ دندان برای حفظ بهداشت دهان و جلوگیری از تجمع پلاک و بیماری لثه بسیار حائز اهمیت است.
• استفاده از دهان شویه ضد باکتری: دهان شویه حاوی مواد ضد باکتری می تواند به کنترل باکتری ها در دهان کمک کند و از التهابات لثه پیشگیری نماید.
• غذاهای سالم: مصرف غذاهای غنی از ویتامین ها و مواد مغذی به سلامت دهان کمک کرده و می تواند از مشکلات لثه پیشگیری کند.
• استفاده از برس های بین دندانی: برس های بین دندانی در پاکسازی قسمت هایی از دهان که دسترسی به آنها دشوار است مؤثر هستند.
• جرم گیری دندان توسط دندانپزشک: جرم گیری دندان توسط دندانپزشک نیز می تواند به پاکسازی کامل دندان ها و جلوگیری از تشکیل پلاک کمک کند.

راه های درمان

برای درمان تحلیل لثه در ارتودنسی، می توان از رویکردهای مختلف استفاده کرد. در ادامه، چند نکته برای درمان و پیشگیری از تحلیل لثه در ارتودنسی آورده شده است:

• استفاده از مسواک ارتودنسی: انواع مسواک های مخصوص ارتودنسی برای افرادی که از ارتودنسی استفاده می کنند، در بازار موجود هستند. این مسواک ها طوری طراحی شده اند که اطراف براکت ها و سیم های ارتودنسی را کامل تمیز می کنند.
• استفاده از نخ دندان: اهمیت استفاده از نخ دندان برای پاکسازی مناطقی که ممکن است مسواک به آنها دسترسی نداشته باشد، اهمیت دارد. استفاده از نخ دندان می تواند از تجمع پلاک و التهاب لثه جلوگیری کند.
• استفاده از آب نمک : یک فنجان آب گرم را با یک قاشق چای خوری نمک مخلوط کنید. سپس با محلول آب نمک لثه ها و مناطق اطراف دندان ها را بشویید. این فعالیت را به صورت مرتب انجام دهید تا به کاهش التهابات و حفظ بهداشت لثه کمک کند.
• وعده های غذایی: تغذیه سالم با مصرف غذاهای غنی از ویتامین C و آنتی اکسیدان ها می تواند به بهبود سلامت لثه کمک کند. مصرف میوه ها و سبزیجات تازه نیز می تواند در این زمینه مفید باشد.
• ارتودنسی نامرئی: استفاده از ارتودنسی نامرئی (مانند اینویزالاینرها) می تواند تأثیر مثبت بر وضعیت لثه داشته باشد، زیرا این نوع ارتودنسی اغلب راحت تر تمیز می شود.
• درمان دارویی: در برخی موارد، دکتر دندانپزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب یا ضدباکتری جهت بهبود وضعیت لثه تجویز کند.

بیشتر بدانید: اهمیت استفاده از خمیر دندان ارتودنسی در چیست؟

دهانشویه برای تسکین درد تحلیل لثه در ارتودنسی

برخی انواع دهانشویه  که ممکن است برای تسکین درد و التهاب لثه در ارتودنسی مناسب باشند عبارتند از:

• دهانشویه های آنتی باکتریال: لیسترین (Listerine) یا دهانشویه های مشابه که حاوی مواد ضد باکتری مثل کلرهگزیدین هستند.
• دهانشویه های خوشبوکننده: دهانشویه هایی مانند ترابریث (TheraBreath) که دارای اثرات خوشبوکننده هستند.
• دهانشویه های ضد التهاب: دهانشویه هایی مثل دیکلوفناک (Diclofenac) که حاوی مواد ضد التهاب هستند.
• دهانشویه های حاوی فلوراید: دهانشویه هایی که در ترکیبات آنها فلوراید وجود دارد و باعث تقویت دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی می شوند.

بیشتر بدانید: اهمیت استفاده از دهانشویه ارتودنسی در چیست؟

برای درمان تحلیل لثه بعد از ارتودنسی به چه پزشکی مراجعه کنیم؟

اگر شما دارای علائم تحلیل لثه بعد از ارتودنسی هستید، مراجعه به یک دندانپزشک می تواند مناسب باشد. دندانپزشک در تشخیص و درمان بیماری های لثه، پریودنتیوم و بافت های حاشیه دندان مهارت دارد. در این مراجعه، دندانپزشک ممکن است اقدام به ارزیابی دقیق وضعیت لثه، تشخیص مشکلات موجود و ارائه برنامه درمانی مناسب کند. این برنامه درمانی ممکن است شامل آموزش بهداشت دهان و دندان، درمان لثه یا اقدامات دیگر جهت بهبود وضعیت لثه شود.

مشکلات و عوارض پسروی لثه بعد از ارتودنسی

پسروی لثه در ارتودنسی ناشی از فشار بریس ها و سیم فلزی ارتودنسی بر دندان ها است. فشار بریس ها و سیم فلزی ارتودنسی باعث افزایش التهاب و کاهش بافت لثه می شود. همچنین، ممکن است به ریشه دندان هم آسیب برساند. در موارد پیشرفته تر پسروی لثه، امکان دارد نیاز به برداشتن براکت ها باشد تا ابتدا بیماری لثه درمان شود.

درد لثه بعد از پسروی لثه در ارتودنسی

درد و حساسیت لثه پس از تحلیل لثه در ارتودنسی ممکن است به خاطر از دست رفتن بافت محافظتی ریشه دندان باشد. از دست رفتن بافت محافظتی ریشه دندان باعث می شود که دندان ها نسبت به سردی، گرمی و مواد غذایی حساسیت نشان دهند. با این وجود، این درد معمولاً قابل درمان است. و برای کاهش این حساسیت میتواند از دهان شویه حاوی فلوراید و یا ژل های مخصوص ضد حساسیت استفاده کند.

سوالات متداول:

۱- با ورم لثه در ارتودنسی چه کنیم؟

برای درمان ورم لثه در ارتودنسی، بلافاصله پس از هر وعده غذایی آب بنوشید. همچنین، استفاده از دهان شویه حاوی مواد آنتی باکتریال پس از شستشو با مسواک می تواند به کاهش باکتری ها و پیشگیری از التهابات لثه کمک کند.

۲- هیپرپلازی لثه بعد از ارتودنسی چیست؟

هیپرپلازی لثه بعد از ارتودنسی به افزایش حجم و ضخامت بافت لثه در اطراف دندان ها اشاره دارد. این پدیده معمولاً ناشی از تغییرات در محیط دهانی است که به علت استفاده از ارتودنسی (بریس های ارتودنسی) برای اصلاح موقعیت دندان ها به وجود می آید. پس از برداشتن دستگاه ارتودنسی اگرچه هیپرپلازی لثه ممکن است ادامه داشته باشد، اما با حفظ بهداشت دهان و دندان بهبود می یابد.

۳- آیا با وجود تحلیل لثه می توان ارتودنسی انجام دهم؟

بهداشت لثه و اطمینان از سلامت آن قبل از شروع ارتودنسی بسیار مهم است. لثه های سالم می توانند روند بهبود درمان را تسریع کنند و مشکلات احتمالی را کاهش دهند. بنابراین، ارتودنتیست ممکن است قبل از شروع درمان ارتودنسی، بررسی دقیق از وضعیت لثه انجام دهد. اگر یک فرد به مشکلات لثه مبتلا باشد، ممکن است قبل از ارتودنسی اقدامات درمانی صورت بگیرد. پس از بهبود وضعیت لثه، ارتودنتیست می تواند برنامه ارتودنسی را شروع کند.

۴- آیا به دلیل تحلیل لثه باید از ارتودنسی متحرک استفاده کنم؟

تحلیل لثه می تواند نقش مهمی در تعیین نوع درمان ارتودنسی ایفا کند. اگر تحلیل لثه نشان دهد که نیاز به مراقبت و درمان خاصی وجود دارد، ارتودنتیست ممکن است تصمیم به شروع درمان با ارتودنسی متحرک بگیرد. این نوع ارتودنسی، به عنوان وسیله ای متحرک امکان دسترسی به تمام قسمت های دندان ها برای تمیزی و مراقبت بهداشتی را فراهم می کند. همچنین ارتودنسی متحرک می تواند به عنوان یک مرحله میانی برای حل مشکلات لثه استفاده شود و پس از بهبود وضعیت لثه امکان ارتقاء به ارتودنسی ثابت نیز وجود دارد. این تصمیم به نیازهای خاص فرد و پیشرفت درمان توسط دندان پزشک بستگی دارد.