دیابت، یکی از اختلالات متداول متابولیکی است که اثرات گسترده ای بر سلامت دهان و دندان ها دارد. بیماری دیابت می تواند اثرات بسیار مخربی از جمله تأخیر در رشد و تکامل فک ها، افزایش خطر عفونت های دهانی، و مشکلات درمانی بر روی ارتودنسی داشته باشد،. این مقاله، به بررسی این تأثیرات مخرب می پردازد و راهکارهایی را برای ارتودنسی در بیماران دیابتی ارائه می دهد.
ارتباط دیابت با بیماری لثه
دیابت باعث ناتوانی سیستم ایمنی بدن در مقابل عفونت ها می شود. بیماری لثه یک عفونت باکتریایی است که احتمال ابتلا به آن در افراد مبتلا دیابت بیشتر است. همچنین، افزایش سن و عدم کنترل صحیح قند خون می تواند خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را افزایش دهد. ابتلا به بیماری لثه می تواند قند خون را افزایش دهد و کنترل دیابت را دشوار کند و یک چرخه نامطلوب ایجاد کند.
ارتباط بین التهاب لثه و درمان ارتودنسی چیست؟
التهاب لثه در نهایت موجب تورم لثه ها می شود. اگر براکت هایی که برای درمان ارتودنسی استفاده می شوند به صورت کاملا اتفاقی باعث پاره شدن پوست لثه ها شوند مویرگ های درون لثه های پاره شده خونریزی می کنند. تورم موجود در لثه ها در صورتی که به موقع شناسایی و درمان نشود موجب اختلال در روال کار براکت های ارتودنسی خواهد شد.
ارتباط بین پوسیدگی دندان و درمان ارتودنسی چیست؟
براکت ها و سیم های استفاده شده در ارتودنسی معمولاً مکان مناسبی برای به دام انداختن ذرات غذایی هستند. اگر بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی رعایت نشود، ذرات غذایی می توانند بین دندان ها تجمع یابند و پلاک هایی را ایجاد کنند که به مرور زمان باعث پوسیدگی و آسیب دیدن دندان ها می شوند. این مشکلات می توانند باعث تغییر رنگ دندان ها از رنگ سفید صدفی به رنگ قهوه ای شده و باعث خرد شدن و شکستگی دندان ها شوند.
اطلاعات بیشتر : راه های جلوگیری از پوسیدگی دندان در ارتودنسی
تاثیر دیابت بر ارتودنسی
بیماران دیابتی ممکن است با عوارض دهانی مانند کاهش پلی مورفونوکلئر و عملکرد گلبول های سفید، متابولیسم کلاژن، و نقص کموتاکسی نوتروفیل و عملکرد ماکروفاژ مواجه شوند. عوارض دهانی می توانند بیماران دیابتی را برای ابتلا به مشکلات پریودنتال مستعد کنند. بنابراین درمان ارتودنسی باید با در نظر گرفتن نکات ذکر شده انجام شود. در صورت تشخیص دیابت در حین درمان ارتودنسی، نظارت دقیق بر بهداشت دهانی و فشار کم بر روی دندان ها بسیار حیاتی است. در نهایت، بیمارانی که دیابت آن ها به خوبی کنترل شده است، می توانند بدون هیچ گونه مانعی از درمان ارتودنسی استفاده کنند.
علائم و نشانه های بیماری لثه
اگر احساس می کنید به بیماری لثه مبتلا شده اید و هر یک از علائم و نشانه های زیر را تجربه می کنید، به ارتودنتیست مراجعه کنید:
- مشکل در هنگام جویدن
- لثه های متورم یا حساس
- خونریزی از لثه ها در هنگام مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن
- دندان های حساس که در لثه ها به سمت عقب حرکت می کنند
اگر ارتودنتیست هر یک از علائم مربوط به بیماری لثه را تشخیص دهد، ممکن است تصمیم بگیرد که درمان را متوقف کند یا اقدامات اضافی را شروع کند. این بستگی به شدت و نوع علائم، وضعیت کلی دهان فرد و تشخیص حرفه ای ارتودنتیست دارد. در ضمن، براکت های ثابت و متحرک در افراد دیابتی هیچ تفاوتی از نظر عملکرد ندارند. اما، رعایت بهداشت دهان و دندان در افراد دیابتی در صورت استفاده از براکت های ثابت بسیار حیاتی است.
نکات بهداشتی برای ارتودنسی در بیماران دیابتی
پیشگیری از مشکلات دندانی در افراد مبتلا به دیابت از اهمیت بسیاری برخوردار است. برخی اقدامات که می توانند به جلوگیری از بروز مشکلات کمک کنند عبارتند از:
- برای مسواک زدن دندان های خود از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید و حداقل ۳۰ ثانیه هر سطح دندان مسواک بزنید. حداقل ۲ بار در روز مسواک بزنید.
- حداقل ۱ بار در روز از نخ دندان استفاده کنید. (اهمیت استفاده از نخ دندان در ارتودنسی)
- هنگام تشخیص علائم التهاب لثه یا بیماری لثه مانند خونریزی لثه، تورم و لق شدن دندان ها مراقب باشید و به دنبال مشاوره با دندانپزشک باشید.
- مصرف دارو های مربوط به کنترل سطح قند خون با توصیه و نظارت پزشک معالج توصیه می شود.
- ترک سیگار می تواند از تشدید مشکلات دندان و لثه جلوگیری کند.
- به دندانپزشک خود اعلام کنید که دچار دیابت هستید. حداقل هر ۶ ماه یک بار برای مراقبت و تمیزی دندان های خود به دندانپزشک مراجعه کنید.
تاثیر دیابت بر روی گسترش مال اکلوژن ها و درمان آن ها
تاثیر دیابت بر روی گسترش مال اکلوژن ها و درمان آن ها عبارتند از:
۱- رشد دندان ها:
به نظر می رسد که بیماری دیابت می تواند بر رشد دندان ها تأثیرگذار باشد. دیابت نوع ۱ معمولاً با عوارض متعددی از جمله مشکلات دندانی همراه است. تحقیقات نشان داده اند که در افراد دارای دیابت نوع ۱، رشد دندان ها ممکن است با سرعت بیشتری اتفاق بیافتد.
۲- آپنه خواب:
ارتودنسی و مسائل اکلوژنی در افراد مبتلا به دیابت می توانند در بروز و شدت آپنه خواب تأثیرگذار باشند. برخی تحقیقات نشان داده اند که بیماران دیابتی نوع ۲ ممکن است در معرض خطر بیشتری برای آپنه خواب باشند. همچنین، بیمارانی که دارای مال اکلوژن کلاس ۲ هستند، ممکن است با علائم شدیدتری از آپنه خواب مواجه شوند. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه لازم است تا اثرات دقیق تری از مال اکلوژن بر روی آپنه خواب افراد مبتلا به دیابت مشخص شود. ارتودنتیست ها نیز باید این نکته را در نظر داشته باشند و درمان های مناسبی را برای با درمان آپنه خواب و مشکلات اکلوژنی در نظر بگیرند.
نکاتی پیرامون برای درمان ارتودنسی در بیماری دیابت
افراد دارای دیابت نیاز به مراقبت و درمان ویژه ای در زمان ارتودنسی دارند. در ادامه، چند راهکار مهم برای درمان ارتودنسی در افراد دیابتی را بررسی می کنیم:
- بیمارانی که دیابت آن ها کنترل نشده است یا سطح کنترل ضعیف است، نباید درمان ارتودنسی را شروع کنند. زیرا بیماران دیابتی مستعد مشکلات پریودنتال می باشند که می توانند موجب تأخیر در درمان ارتودنسی شوند.
- مشکلات پریودنتال باید در هر ویزیت بررسی شوند. بیمار باید شرایط بهداشت دهانی مطلوبی داشته باشد و عوامل تحریک کننده موضعی مانند جرم نداشته باشند.
- بررسی سطح (HbA1c) یکی از مهمترین اقداماتی است که قبل از شروع درمان ارتودنسی در بیماران دیابتی باید انجام شود. همچنین تماس با پزشک بیمار برای اطلاع از کنترل بیماری و مشاوره در مورد آمادگی برای درمان ارتودنسی بسیار مهم است.
- فشار بسیار کم باید در هنگام استفاده از دستگاه های ارتودنسی بر روی دندان ها وارد شود. همچنین، بررسی منظم وضعیت زنده بودن دندان ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
- وقت ویزیت باید برای اول وقت بعد از صبحانه تنظیم شود تا از احتمال افزایش قند خون بیمار جلوگیری شود.
- در رابطه با استفاده از دستگاه های ارتودنسی ثابت یا ارتودنسی متحرک، هیچ ترجیح درمانی وجود ندارد. هر کدام از این دو نوع دستگاه مزایا و معایب خود را دارند و انتخاب بین آن ها باید با توجه به وضعیت دندانی و نیاز های هر بیمار تعیین شود.
- هنگام استفاده از دستگاه های ارتودنسی ثابت حفظ بهداشت دهان بسیار حیاتی است.
موارد اورژانسی در تاثیر بیماری دیابت بر طول درمان ارتودنسی
زمانی که دندانپزشکان با بیمارانی کار می کنند که دارای دیابت هستند، باید آمادگی لازم برای مدیریت موارد اورژانسی مربوط به این بیماری را داشته باشند. هیپوگلیسیمی یکی از وضعیت های خطرناکی است که ممکن است در طول درمان ارتودنسی رخ دهد، بنابراین دانستن علائم و مدیریت آن بسیار مهم است. علائم هیپوگلیسیمی می تواند شامل تب، لرزش بدن، تاکی‌کاردی (ضربان سریع قلب در هنگام استراحت)، سرگیجه، گیجی، ضعف و حتی کما باشد. برای درمان این وضعیت، تجویز خوراکی گلوکز یا تزریق داخل عضلانی گلوکاگون (دکستروز ۱۷) می تواند مفید باشد. همچنین، مصرف یک وعده غذایی قبل از درمان ارتودنسی می تواند به جلوگیری از وقوع هیپوگلیسیمی کمک کند.
مهم ترین ابزار کنترل نتایج ارتودنسی در بیماران دیابتی چیست؟
کنترل مناسب دیابت در طول درمان ارتودنسی اهمیت بسیاری دارد. با کنترل کافی دیابت، سیم های ارتودنسی منجر به پاسخ طبیعی پریودنتال می شوند که نتیجه رضایت بخشی را برای بیماران ایجاد خواهد کرد، اما کنترل ناکافی دیابت می تواند تخریب پریودنتال را تسریع کند و اثرات منفی بر روی درمان ارتودنسی داشته باشد.
