دیاستما، فاصله ای بین دندان هاست که ممکن است در بین همه دندان ها دیده شود اما اغلب در بین دو دندان جلویی در فک بالا یا پایین ایجاد می شود. در واقع، اگر فاصله بین دو دندان بیشتر از ۰.۵ میلی متر باشد، در اصطلاح به آن دیاستما گفته می شود. این حالت به هیچ عنوان به سن بستگی ندارد و ممکن است برای بزرگسالان و کودکان وجود داشته باشد. در کودکان، با رشد دندان های دائمی، این وضعیت ممکن است خود به خود اصلاح شود اما در برخی موارد لازم است از روش های دندانپزشکی مانند درمان فاصله بین دندان با ارتودنسی یا لمینت استفاده کرد.
برای اکثر افراد که مبتلا به دیاستما هستند، این وضعیت مشکلی ایجاد نمی کند و آنها به دنبال درمان و اصلاح آن نیستند. اما، در برخی مواقع، فاصله بین دندان ها ممکن است مانع داشتن لبخندی زیبا شود. بنابراین، در صورتی که فاصله بین دندان ها بیشتر از حد معمول است و برای مشکل ساز شده است، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید و روش مناسبی برای درمان این حالت انتخاب کنید. توجه به این وضعیت می تواند به شما کمک کند تا لبخندی زیباتر و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید.
علت فاصله افتادن بین دندان ها
دیاستما یا افزایش فواصل بین دندانی دارای علل متعددی است. در ادامه به مهم ترین علل ایجاد دیاستما اشاره خواهیم کرد:
۱- اگر اندازه دندان ها و استخوان فک هماهنگی نباشند:
یکی از علل ایجاد دیاستما، عدم هماهنگی اندازه دندان ها و استخوان فک است. اندازه دندان ها باید با سایر استخوان فک سازگار باشد. اما در بعضی موارد، اندازه یک یا چند دندان با اندازه فک همخوانی ندارد، به عنوان مثال بسیار کوچک هستند. این باعث ایجاد فاصله بین دندان ها می شود. همچنین ممکن است فک بسیار بزرگ باشد ولی اندازه دندان ها طبیعی باشد. در این صورت نیز، به دلیل کمبود دندان، فواصل بین دندان ها ایجاد می شود.
۲- فقدان یا کوچک بودن اندازه دندان ها:
وقتی اندازه دندان بسیار کوچک باشد یا به دلایلی یک یا چند دندان در قوس فک وجود نداشته باشد، دیاستما ایجاد می شود. دندان های طرفی هر دو فک می توانند بیشتر در معرض کشیدگی یا از دست رفتن قرار بگیرند و این باعث شکل گیری فواصل بین دندان های دیگر می شود.
۳- اگر زائده فرنوم لبال بیش از حد بزرگ باشد:
بزرگ بودن بیش از حد زائده فرنوم لبال (labial frenum) نیز می تواند عامل ایجاد دیاستما باشد. این زائده بین لثه و بخش مرکزی لب فوقانی وجود دارد. در برخی افراد، این زائده بزرگتر از حد معمول است و باعث ایجاد فاصله قابل توجهی بین دو دندان جلویی در فک بالایی می شود.
۴- اگر دچار بیماری های بافت لثه باشید:
بیماری های بافت لثه نیز می توانند علت تغییر موقعیت دندان ها و ایجاد فاصله بین آنها باشند. در افرادی که بیماری لثه دارند، اتصالات دندان ها با استخوان نگهدارنده ی آن ها کاهش می یابد و دندان ها کج می شوند و فاصله بین آنها ایجاد می شود. همچنین لثه ممکن است به علت بیماری لثه عقب رفته و باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شود.
در صورتی که دیاستما با بیماری لثه همراه باشد، علائمی مانند قرمزی، ورم و التهاب لثه، خونریزی لثه، عقب رفتن لثه، بوی بد دهان و لق شدن دندان ها نیز ممکن است ظاهر شوند.
بیشتر بخوانید: چگونگی انجام ارتودنسی با وجود بیماری لثه
۵- اگر عادت های نامناسب دارید:
عادت های نامناسب نیز می توانند باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شوند. به طور مثال، مکیدن انگشتان، مکیدن بیش از حد مواد پسته، دندان قروچه خوردن و فشار زیاد زبان بر روی دندان ها می تواند در صورت ادامه دار شدن، مال اکلوژن و دیاستما ایجاد کند.
۶- دندان های شیری:
در بعضی موارد، از دست دادن یا ریزش دندان های شیری نیز می تواند عامل فاصله ی بین دندان ها باشد. زیرا دندان های شیری می ریزند و به تدریج دندان های دائمی رشد می کنند و جایگزین آنها می شوند. تا رشد کامل دندان های دائمی، فاصله بین دندان ها ممکن است وجود داشته باشد.
۷- شیوه اشتباه بلع غذا:
گاهی اوقات، رفلاکس بلع نادرست می تواند منجر به مشکلاتی مانند دیاستما و اپن بایت شود. در این حالت نادرست، زبان به پشت دندان ها فشار وارد می کند که در نتیجه دندان ها به طور نامطلوب تغییر موقعیت می دهند و فاصله بین آنها ایجاد می شود.
برای جلوگیری از بلع نادرست، اهمیت دارد که در هنگام بلعیدن، به وضعیت زبان خود دقت کنید. زبان باید به سمت سقف دهان متمایل شود تا غذا به صورت صحیح بلعیده شود.
۸- وراثت:
یکی دیگر از عواملی که می تواند دیاستما و فواصل بین دندان ها را تحت تاثیر قرار دهد، وراثت است. بعضی از افراد به طور طبیعی دندان هایی دارند که فاصله بین آن ها بیشتر است و این ممکن است به دلیل وراثت باشد. در واقع، شکل و اندازه دندان ها، ساختمان فک و استخوان ها و سایر عوامل وراثتی می توانند بر ظاهر دندان ها و فاصله بین آنها تاثیرگذار باشند
بیشتر بخوانید: لزوم ترمیم دندان ها قبل از ارتودنسی چیست؟.
راه های درمان فاصله دندان
برای درمان دیاستما و بستن فاصله بین دندان ها، روش های مختلفی وجود دارد که در زیر به آنها پرداخته شده است:
۱- ارتودنسی برای فاصله دندان
در اکثر موارد، بهترین راه برای درمان فاصله بین دندان ها استفاده از ارتودنسی است و باید توجه داشت که در بعضی موارد، به جز استفاده از ارتودنسی، راهکار دیگری وجود ندارد. بیمارانی که از ارتودنسی برای درمان دندان های فاصله دار استفاده می کنند، معمولا طی شش ماه شاهد درمان و بهبود کامل فاصله بین دندان ها خواهند بود.
روش ارتودنسی، با اعمال فشار مداوم بر روی دندان ها و جابه جایی آرام آنها در یک جهت خاص، کار می کند. همزمان با جا به جا شدن دندان ها، استخوان نیز در اثر فشار تغییر می کند. در این روش، متخصص ارتودنسی از بریس ها به عنوان وسیله ای برای فشار دادن دندان ها استفاده می کند تا با گذشت زمان، فاصله بین دندان ها کاهش یابد. گاهی حتی لازم است همه دندان ها با بریس ها پوشانده شوند تا فاصله بین دندان ها بسته شود، زیرا تاثیر ارتودنسی روی نظم و هماهنگی کل دندان ها مهم است.
مدل های جدید انواع بریس های ارتودنسی دندان، که به نام پمینی بریس شناخته می شوند، اندازه کوچکتری نسبت به بریس های قدیمی دارند که می توانید از آنها برای درمان فاصله های کمتر استفاده کنید.
مهمترین روش های ارتودنسی برای بستن فاصله بین دندان ها شامل بریس دیمون، بریس لینگوال، ارتودنسی سرامیکی، بریس ثابت فلزی و معمولی، دستگاه های ارتودنسی فانکشنال و پلاک های ارتودنسی متحرک هستند.
با وجود این که ارتودنسی به عنوان روشی برای بستن فاصله بین دندان ها، دردناک ترین و گران ترین روش تلقی می شود، اما پیشرفت های زیادی در این زمینه صورت گرفته است و امروزه می توانید با درد کمتر و مشکلات کمتری از این روش استفاده کرد.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی ثابت بهتر است یا ارتودنسی متحرک
۲- درمان فاصله دندان با کامپوزیت
درمان فاصله دندان یا دیاستما با کامپوزیت، یک روش سریع، ارزان و کم درد است. در این روش، متخصص دندانپزشک از رزین کامپوزیت و همرنگ دندان برای پر کردن فاصله بین دندان استفاده می کند و سپس با تابش ماوراء بنفش آن را خشک می کند. این روش تنها در یک جلسه انجام می شود و در صورتی که به مرور زمان آسیبی به کامپوزیت وارد شود، می توانید آن را ترمیم کنید.
درمان دیاستما به روش کامپوزیت دندان در مقایسه با روش ارتودنسی، هزینه کمتری دارد.
۳- درمان فاصله دندان با لمینت
لمینت دندان های فاصله دار روش دیگری برای پر کردن فاصله بین دندان ها است. در این روش، دندان ها تراشیده می شوند و با معاینه و قالب گیری مناسب لمینت نصب می شود. اگر فاصله بین دندان ها زیاد باشد، این روش مناسب تر از روش های دیگر است.
۴- درمان دیاستما با ایمپلنت یا بریج دندانی
اگر فاصله بین دندان ها به دلیل رویش نامناسب یا افتادگی یک یا چند دندان بروز کرده است، می توانید از دو روش ایمپلنت دندانی یا بریج دندانی استفاده کنید.
بریج دندانی یک دندان مصنوعی است که با استفاده از وسیله ای به دندان های کنارش متصل می شود.
در روش ایمپلنت دندانی، پیچ های فلزی به استخوان فک متصل می شوند و جایگزین دندان طبیعی می شود. این روش از نظر استحکام و طول عمر بالاتری برخوردار است.
هر دو روش سازگاری بالایی دارند، اما ایمپلنت دندانی قوی تر است و طول عمر بیشتری دارد. در صورت نیاز، بهتر است با یک دندانپزشک متخصص مشورت کنید تا بهترین گزینه را برای شما تعیین کند.
بیشتر بخوانید: ارتودنسی دندان ایمپلنت شده
۵- درمان دیاستما با جراحی
در صورتی که فاصله بین دندانها به دلیل وجود بافت بزرگ فرنوم ایجاد شده است، روشی که معمولا توسط جراحان دندانپزشکی استفاده می شود عمل فرنکتومی است.
در این روش جراح دندانپزشک پس از اعمال بی حسی موضعی، با استفاده از لیزر یا تیغ جراحی، بافت اضافی را بر می دارد و سپس قسمت باقی مانده را بخیه می زند.
بهترین راه برای بستن فاصله بین دندان ها
انتخاب بهترین روش برای درمان فاصله بین دندان ها، به میزان فاصله و نوع مشکلات دندانی بستگی دارد.
- در صورتی که فاصله بین دندان ها به دلیل شکستن یا افتادن دندان ایجاد شده باشد، بهترین روش ممکن است بریج یا ایمپلنت دندان باشد.
- اگر فاصله میان دندان ها از حد معمول بیشتر باشد، می توانید از ونیر لمینت به منظور پوشش آن استفاده کنید.
- برای درمان فاصله بین دندان های جلویی، در صورتی که فاصله محدود باشد، از سرامیک کامپوزیت برای ترمیم و پر کردن آن استفاده می شود.
- در مواردی که شکاف بسیار خفیف و کوچک باشد، روش های خانگی نیز می توانند مناسب باشند و باعث به وجود آمدن تغییرات مثبت شوند.
- ارتودنسی نیز به عنوان یکی از بهترین روش ها برای درمان فاصله بین دندان ها مطرح است. به کمک این روش می توانید علاوه بر درمان فاصله میان دندان ها، مشکلات دیگر دندان را نیز برطرف کنید.
از بین بردن فاصله دندان در خانه
معمولا در خانه امکان از بین بردن فاصله بین دندان ها به صورت کامل و پایدار وجود ندارد. بنابراین، برای درمان کامل و سریع فاصله دندان ها توصیه می شود به ارتودنتیست یا دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
با این حال، در مواردی که فاصله بین دندان ها کم است، می توانید از روش های خانگی مانند استفاده از نوار دندان یا براکت های DIY استفاده کنید. برای درمان در خانه، می توانید هر شب نواردندان را دور دندانی که می خواهید حرکت کند بگذارید.
هرچند این روش درمانی خانگی برای مواردی که مشکلات و ناهنجاری های خفیفی دارند، ممکن است مفید باشد، اما باید مراقب باشید زیرا ممکن است وضعیت بدتر شود یا هیچ تفاوتی ایجاد نشود.
بیشتر مطالعه کنید: با شل شدن یا شکستن براکت های ارتودنسی چه کنیم؟
علت فاصله بین دندان کودکان
یکی از مشکلات شایعی که برخی از کودکان با آن روبرو هستند، فاصله بین دندان های آنهاست. در این مورد باید گفت که برخلاف تصور عموم، این وضعیت برای بسیاری از کودکان مشکلی ایجاد نمی کند و به دلیل روند ایجاد دندان های شیری و دائمی به وجود می آید.
زمانی که دندان های شیری کودکان شروع به رشد می کنند، فاصله ای بین دندان ها به وجود می آید که در بزرگسالی به بهترین شکل از دندان های دائمی استفاده شود.
در کل، اگر فاصله بین دندان های کودکانتان از حد معمول بیشتر است، نگران نباشید. این وضعیت طبیعی است و نیاز به عمل درمانی ندارد. با این حال، در صورتی که نگران این وضعیت هستید، بهتر است با دندانپزشک مشورت کنید و بهترین راهکار را برای درمان فاصله بین دندان های کودکتان پیدا کنید تا لبخند زیباتری به دست آورد.
پیشگیری از فاصله بین دندان ها
پیشگیری از فاصله بین دندان ها می تواند به طریق مختلفی انجام شود. در صورتی که می خواهید از بروز این مشکل جلوگیری کنید، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:
۱- رعایت بهداشت دهان و دندان:
رعایت بهداشت دهان و دندان به روش های منظم و موثر از جمله مسواک زدن با مسواک مناسب و مرغوب، استفاده از محلول ضدعفونی کننده دهان شویه و استفاده از نخ دندان (اهمیت استفاده از نخ دندان در درمان ارتودنسی) کمک می کند تا عفونت و التهاب لثه را کاهش دهید و از ایجاد فاصله بین دندان ها پیشگیری کنید.
۲- مراجعه به دندانپزشک:
مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی دوره ای و درمان مشکلات دندانی نیز می تواند در جلوگیری از ایجاد فاصله بین دندان ها کمک کند. در این مراجعات، دندانپزشک می تواند بهداشت دهان و دندان شما را بررسی کند و در صورت وجود هرگونه مشکل، آن را درمان کند.
۳- جلوگیری از عادت های مخرب:
عادت های نامناسب مانند مکیدن انگشت یا استفاده از اشیاء سفت در دهان می توانند باعث ایجاد فاصله بین دندان ها شوند. از این رو، توصیه می شود در صورت وجود چنین عادت هایی، تلاش کنید آنها را کنترل و حتی ترک کنید.
بیشتر بخوانید: اول ارتودنسی کنیم یا ایمپلنت بکاریم؟
هزینه بستن فاصله بین دندان ها
هزینه اصلاح فاصله بین دندان ها متغیر است و به عواملی مثل نوع روش درمانی، تعداد و سایز فاصله دندان ها، نوع مواد استفاده شده و مهارت دندانپزشک بستگی دارد.
به عنوان مثال، اگر فاصله بین دندان های جلویی زیاد باشد و نیاز به تغییرات اساسی باشد، ممکن است هزینه بیشتری نیاز باشد. همچنین، نوع روش درمانی که استفاده می شود نیز تاثیر زیادی بر هزینه دارد. از جمله روش های با هزینه کمتر، روش ارتودنسی متحرک است.
همچنین، تخصص و تجربه دندانپزشک نیز می تواند تاثیرگذار باشد. معمولا دندانپزشکان با تجربه و شهرت بیشتر هزینه بیشتری دریافت می کنند. توصیه می شود که در انتخاب دندانپزشک، فقط به هزینه توجه نکنید و به کیفیت کار نیز اهمیت بدهید.
چه موقع باید به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر فکر می کنید خودتان یا کودکتان ممکن است با مشکل دیاستما مواجه شوید یا از قبل دچار آن شده اید، بهتر است به دندانپزشک مختص ارتودنسی مراجعه کنید. این کار کمک می کند در آینده از بروز و تشدید دیاستما جلوگیری کنید.
لازم به ذکر است که در هر صورت، تشخیص نهایی و زمان مناسب برای درمان دیاستما توسط متخصص ارتودنسی باید ارائه شود.
آیا وجود فاصله بین دندان های آسیاب طبیعی است؟
در بین دندان های آسیاب (آسیا یا مولر)، معمولا فاصله وجود ندارد، زیرا این دندان ها سایز بزرگتری دارند. اما اگر بین دندان های آسیاب فاصله وجود داشته باشد، احتمالا سایز آن ها کوچک تر است یا سایز فک نسبت به حالت طبیعی بیشتر است. بنابراین بهتر است به یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید و نظر او را در این خصوص بپرسید.
بیشتر بدانید: چه مواقعی برای ارتودنسی نیاز به جراحی فک داریم؟
سن مناسب بستن فواصل بین دندانی چه سنی است؟
در صورت احتیاج به بستن فواصل بین دندانی، بهتر است که تمام دندان های دائمی در موقعیت ثابتی قرار گرفته باشند. اگر فواصل به دلیل زائده فرنوم بین دندان ها به وجود آمده است، می توانید آن را در سنین پایین با عمل بردارید و مدتی بعد با ارتودنسی فاصله ایجاد شده را از بین ببرید.
اولین تغییر و جا به جایی در دندان ها چند وقت بعد از ارتودنسی ایجاد می شود؟
با شروع درمان ارتودنسی، تغییرات و جابجایی در دندان ها در مدت زمان نسبتا کوتاهی ایجاد می شود. از ماه اول درمان قادر خواهید بود تغییراتی در دندان هایتان احساس کنید و مشاهده کنید که آنها در حال تغییر هستند.
نحوه پر کردن فاصله بین دندان های جلو
فاصله بین دندان های جلو ممکن است باعث کاهش زیبایی و جذابیت لبخند شخص شود. برای رفع این مشکل، روش های مختلفی وجود دارد که یکی از موثرترین آنها استفاده از کامپوزیت دندان است. در این روش، کامپوزیت یک نوع رزین مخصوص و همرنگ دندان روی فاصله دندان های جلو قرار داده می شود و با استفاده از نور مخصوص به دندان چسبیده و محکم می شود تا فاصله بین دندان ها بسته شود.
