سیم ارتودنسی، یک وسیله مخصوص فلزی است که در شیار براکت ارتودنسی دندان قرار می گیرد و مهم ترین وظیفه آن جابجایی و تغییر شکل دندان هاست. سطح مقطع و ضخامت سیم های ارتودنسی، می تواند باعث ایجاد تفاوت در انواع سیم های ارتودنسی شود. متخصصان ارتودنسی با توجه به وضعیت دندانی هر بیمار، از سیم های با ضخامت و سطوح مقطع متفاوت در مراحل مختلف درمان ارتودنسی دندان استفاده می کنند.
علاوه بر این، ضخامت و سطح مقطع سیم های ارتودنسی می تواند به کنترل سختی و نیروی مورد نیاز برای تغییر موقعیت دندان ها بستگی داشته باشد که در نتیجه می تواند برای بهتر شدن و تسریع در درمان ارتودنسی مفید باشد.
بنابراین، استفاده از سیم های ارتودنسی مناسب و با ضخامت و سطح مقطع مناسب، یکی از مهم ترین عوامل در درمان ارتودنسی است که باید توسط متخصصان ارتودنسی با دقت و با انجام ارزیابی های لازم، انتخاب شود.
بیشتر بخوانید: اهمیت استفاده از نخ دندان در ارتودنسی چیست؟
انواع سیم ارتودنسی و تکامل آنها
سیم های ارتودنسی یک جزء حیاتی در درمان ارتودنسی هستند که در طول زمان تغییرات مهمی را تجربه کرده اند و به تکامل رسیده اند:
۱- تکامل جنس سیم های ارتودنسی:
در گذشته، از مفتول های طلا برای سیم های ارتودنسی استفاده می شد. اما امروزه با توجه به نوع کاربرد، مواد مختلفی مانند استیل ضد زنگ، نیکل، مس و تیتانیوم در تولید سیم های ارتودنسی استفاده می شود. این تغییر جنس سیم ها عملکرد بهتری را برای آنها فراهم کرده است.
۲- تکامل سطح مقطع سیم های ارتودنسی:
علاوه بر جنس، سطح مقطع سیم های ارتودنسی نیز در طول زمان از سطح مقطع دایره ای، به سطح مقطع مربعی و یا مستطیلی تغییر کرده است. این تغییرات در ساختار سیم ها، تاثیر بسیاری در عملکرد آنها دارد.
اصطکاک بین سیم ها و شیار براکت ارتودنسی، عامل مهمی در تکامل سیم های ارتودنسی است. اگر اصطکاک بین آنها بیش از حد باشد، حرکت دندان ها ممکن است متوقف شود و عملکرد سیم های ارتودنسی به خطر بیفتد. البته، موقعیت دندان ها و انحراف آنها نیز بر اصطکاک بین سیم ها و براکت های ارتودنسی تاثیرگذار است. بنابراین، شرکت های تولید کننده سیم های ارتودنسی همواره در تلاشند تا اصطکاک را کمتر کرده و عملکرد سیم های ارتودنسی را در درمان بهبود بخشند.
انواع سیم های ارتودنسی از نظر سطح مقطع
سیم های ارتودنسی دندان از نظر سطح مقطع به سه دسته تقسیم می شوند:
۱- سیم ارتودنسی دایره ای:
سیم ارتودنسی دایره ای، مقطع عرضی گردی دارد و در مراحل اولیه درمان ارتودنسی استفاده می شود تا دندان ها را به صورت منظم درآورد. به دلیل خاصیت ارتجاعی بیشتر نسبت به سایر سیم ها، این سیم ها برای پوشش یکنواخت تمامی دندان ها مفید هستند.
۲- سیم ارتودنسی مربعی:
این نوع سیم ها، برای حرکت دادن دندان ها در فرآیند ارتودنسی مناسب است. در بسیاری از حرکات دندانی و همچنین کنترل این حرکات، عملکرد بهتری نسبت به سیم های گرد و مستطیلی دارد.
سیم ارتودنسی با مقطع مربعی، علاوه بر کنترل حرکتی مناسب، از مزیت لغزش مکانیکی سیم های گرد نیز بهره مند است. با این حال، پهنای کم این سیم ها ممکن است به عنوان یک نقص در نظر گرفته شود.
بیشتر مطالعه کنید: آیا استفاده از بریس باعث حساسیت دندان ها می شود؟
۳- سیم ارتودنسی مستطیلی:
سیم های ارتودنسی مستطیلی، نسبت به دو نوع قبل، در کنترل حرکات دندانی بهتر عمل می کنند. به همین دلیل، در مراحل پایانی درمان ارتودنسی، متخصصان اغلب از این نوع استفاده می کنند. اما به دلیل سفتی بیش از حد، این سیم ها فشار زیادی روی براکت های ارتودنسی وارد می کنند و ممکن است باعث جدا شدن براکت از دندان شوند. بنابراین، استفاده از سیم های ارتودنسی با مقطع مستطیلی نیاز به مهارت و دقت بالا دارد.
۴- سیم ارتودنسی رنگی:
درمان ارتودنسی برای بسیاری از افراد مهم است و اغلب سؤالاتی درباره سیم ارتودنسی رنگی پیش می آید. آنچه باید اشاره کرد، این است که در ارتودنسی، سیم ارتودنسی نه تنها رنگی نیست، بلکه فلزی است. با این حال، شما نباید به خاطر عدم وجود سیم ارتودنسی رنگی ناامید شوید. زیرا، به جای آن، می توانید از براکت های رنگی و همچنین اورینگ های ارتودنسی رنگی استفاده کنید که تاثیر بصری قابل توجهی دارند.
طرز عملکرد سیم ارتودنسی
وقتی از سیم ارتودنسی در دهان استفاده می شود، فشار به دندان ها وارد می شود. این فشار باعث کشیدگی و جابجایی بافت نرمی به نام رباط پریودنتال می شود که دندان را به استخوان اطراف آن متصل می کند.
وقتی براکت ها به دندان ها چسبانده می شوند و سیم ارتودنسی از طریق آنها عبور می کند، نیرویی به دندان ها منتقل می شود. این نیروهای ملایم از طریق سیم ارتودنسی به رباط پریودنتال منتقل می شوند و باعث بازسازی و تغییر در سازماندهی ارتباط بین رباط پریودنتال، استخوان و دندان می شوند. این تغییرات سبب می شود که دندان ها به صورت کنترل شده حرکت کنند و در نهایت زمینه برای بهبود صحیح دندان ها فراهم شود.
بیشتر بخوانید: دلیل برگشت ارتودنسی دندان چیست؟
شماره سیم های ارتودنسی
شماره سیم های ارتودنسی برای تعیین ضخامت سیم های براکت ارتودنسی استفاده می شود. این شماره سیم ها به ترتیب از پایین به بالا استفاده می شوند و هر چه شماره کمتر باشد، سیم انعطاف پذیری بیشتری دارد.
در مرحله اول درمان ارتودنسی که دندان ها به هم نزدیک هستند، اکثرا شماره سیم های پایین مورد استفاده قرار می گیرند.
در مراحل بعدی درمان که دندان ها به طور تدریجی به جایگاه نهایی خود می رسند، سیم های با شماره بالاتر استفاده می شوند.
سیم های با شماره های ۱۲، ۱۴، ۱۶، ۱۸ و ۲۰ معمولا پر کابردتر و شناخته تر هستند. به عنوان مثال، منظور از سیم شماره ۱۲ سیمی به قطر دوازده هزارم اینچ است.
مهم است بدانید که استفاده از هر شماره سیم ارتودنسی به وضعیت و نیازهای خاص هر بیمار بستگی دارد و تنها متخصص ارتودنسی مناسب ترین سیم ها را برای درمان تعیین خواهد کرد.
جنس سیم های ارتودنسی
سیم ارتودنسی که برای مرتب کردن دندان ها به کار می رود، معمولا ساخته شده از مواد آلیاژی هستند. آلیاژ، فلزاتی هستند که با ترکیب چندین فلز، خصوصیت تمامی فلزها را به خود اختصاص داده اند و به سیم اجازه می دهند تا در طول زمان درمان، انعطاف پذیری و دوام کافی داشته باشند.
از نظر جنس سیم، چهار نوع سیم ارتودنسی وجود دارد که مورد استفاده قرار می گیرند:
۱- سیم ارتودنسی از جنس آلیاژ فولاد ضد زنگ:
سیم هایی ارتودنسی که از آلیاژ فولاد ضد زنگ ساخته شده اند، مرسوم ترین نوع سیم هایی هستند که برای این منظور به کار می روند. این سیم ها بسیار مقاوم در برابر خوردگی هستند و پایداری خوبی دارند.
۲- سیم ارتودنسی از جنس آلیاژ نیکل تیتانیوم:
سیم های ساخته شده از آلیاژ نیکل تیتانیوم، به طوری که بدون توجه به این که چندین بار به شکل های مختلف خم شده باشند، به شکل اولیه خود باز می گردند. این نوع سیم به عنوان سیم اولیه برای دندان هایی که بسیار کج هستند، استفاده می شود.
۳- سیم ارتودنسی از جنس آلیاژ بتا تیتانیوم:
سیم ارتودنسی ساخته شده از آلیاژ بتا تیتانیوم که به راحتی خم می شود به عنوان سیم نهایی برای تنظیم موقعیت نهایی دندان ها به کار می رود.
بیشتر مطالعه کنید: مزایا و معایب ارتودنسی نامرئی چیست؟
۴- سیم ارتودنسی از جنس آلیاژ کبالت کروم:
سیم های ارتودنسی از جنس آلیاژ کبالت کروم این امکان را به متخصص می دهد که شکل و سطح استحکام آن را در صورت نیاز تنظیم کند. در این نوع سیم، با قرار دادن آن در معرض حرارت، می توانید شکل آن را تغییر دهید. چنین سیم هایی امروزه کمتر در درمان ارتودنسی استفاده می شوند.
انتخاب سیم ارتودنسی مناسب
سیم ارتودنسی، نقش بسیار حیاتی در درمان ارتودنسی ایفا می کند. اما نگران نباشید، شما فقط نیاز به درک کاربرد آن دارید و جزئیات فنی را نیازی ندارید. این مسئولیت بر عهده متخصص ارتودنسی است که بر اساس وضعیت درمانی بیمار، سیم مناسب را انتخاب و تنظیمات لازم را انجام دهد. شما تنها باید از حفاظت سیم و سایر قطعات بریس برای جلوگیری از آسیب دیدن آنها اطمینان حاصل کنید.
چه زمانی نیاز به تعویض سیم ارتودنسی است؟
تعویض سیم ارتودنسی نقش مهمی در درمان ارتودنسی دارد. در هر جلسه درمانی، پزشک ارتودنتیست به تنظیم و یا تعویض براکت های ارتودنسی می پردازد. با گذشت زمان و حرکت دندان ها، ممکن است نیاز به تعویض سیم ارتودنسی باشد.
همچنین، مراقبت مناسب و پیروی از توصیه های دندانپزشک خود می تواند موثر باشد. اگر هر گونه مشکلی در سیم ارتودنسی یا براکت هایتان تشخیص دهید، باید به پزشکتان اطلاع دهید تا بتواند به درستی اقدامات لازم را برای تعویض و تنظیم آنها انجام دهد.
