درمان ارتودنسی یکی از روش‌هایی است که برای بهبود زیبایی و سلامت دندان‌ها و فک‌ها استفاده می‌شود. اما یکی از مسائلی که ممکن است در زمان ارتودنسی به وجود آید، التهاب لثه به علت استفاده از بریس‌ها است.
بریس‌ها و سیم‌های ارتودنسی، در حالی که به تراز کردن دندان‌ها کمک می‌کنند، می‌توانند به تجمع پلاک و باکتری در اطراف لثه‌ها منجر شوند، که این موضوع می‌تواند به التهاب لثه منجر شود. همینطور فشار تدریجی که بریس‌ها به لثه وارد می‌کنند، می‌تواند باعث ورم لثه در ارتودنسی شود. در ادامه مطلب، با روش‌های پیشگیری، علائم و عوارض التهاب لثه آشنا خواهید شد.
بیشتر بدانید: کاربرد انواع بریس در ارتودنسی
التهاب لثه در زمان ارتودنسی
در دوران درمان ارتودنسی، افرادی که دندان‌های نامرتب دارند، اغلب به دنبال بهبود لبخند خود هستند و از این راه برای بهبود ظاهر و اعتماد به نفس خود استفاده می‌کنند. برای این منظور، بریس ها به عنوان یک راه‌حل معمولاً مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اما هرچیزی در کنار مزایا ممکن است معایبی نیز داشته باشد. برای مثال استفاده از بریس ها می‌تواند منجر به مشکلات در بهداشت دهان و دندان شود. ذرات غذایی ممکن است در بریس ها گیر کرده و اگر به درستی تمیز نشوند، می‌توانند باعث تجمع پلاک و باکتری شوند که در نهایت به التهاب لثه در ارتودنسی منجر می‌شود. به همین دلیل، بهداشت دهان و دندان در افرادی که از ارتودنسی و بریس‌ها استفاده می‌کنند بسیار مهم است.
علت تورم لثه
دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود لثه‌های شما با بریس‌ها متورم شوند. برخی از آنها طبیعی هستند و برخی ممکن است نیاز به درمان توسط دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی داشته باشند.
۱- حرکت دندان ها
یکی از دلایل شایع و عوارض جانبی استفاده از بریس‌ها، متورم شدن لثه‌ها است. تغییر موقعیت دندان‌ها کاری چندان ساده نیست. بریس‌ها فشار مداوم و ثابتی را به دندان‌های شما اعمال می‌کنند تا آنها را به مکان‌های مورد نظرشان منتقل کنند. این فشار ممکن است باعث تغییراتی در لثه‌ها و استخوان فک شما شود که می‌تواند به تورم لثه‌ها منجر شود. علاوه بر این، نیاز به تنظیم مداوم بریس‌ها می‌تواند به ورم لثه در ارتودنسی منجر شود.
۲- تجمع پلاک و ذرات غذا
با جابجایی دندان‌های شما، ممکن است مکان‌های کوچکی بین دندان‌ها باز شود که مواد غذایی و پلاک در آنها گیر کنند. اگر این مواد گیر کنند و شما نتوانید آنها را پاک کنید، ممکن است باعث رشد باکتری و التهاب شوند. این موجبات ایجاد التهاب لثه را فراهم می‌کند که نیاز به درمان توسط دندانپزشک دارد. حفظ بهداشت دهان و دندان در طول استفاده از بریس‌ها و به خصوص در صورت ابتلا به ژنژیویت بسیار حائز اهمیت است، زیرا التهاب لثه می‌تواند باعث از دست دادن بافت استخوانی در دهان شود.
۳- تحریک لثه توسط بریس‌ها
از دیگر علل التهاب لثه در ارتودنسی وجود بریس‌ها است. بریس‌ها ممکن است به گونه‌ای باشند که به لثه‌ها و بافت‌های نرم دهان آسیب برسانند. بخش‌های مختلف بریس‌ها ممکن است بر روی بافت‌های نرم دهان ساییده شوند و در آغاز درمان، ناراحتی ایجاد کنند زیرا دهان شما به حضور براکت و سیم عادت ندارد.
اما با گذشت زمان و عادت کردن به دستگاه، بافت‌های حساس دهان شما سفت‌تر می‌شوند. این به این معناست که ناراحتی ناشی از بریس‌ها روی لثه‌ها معمولاً موقتی است و به طور معمول در چند هفته اول از بین می‌رود.
بیشتر بدانید: آیا استفاده از بریس باعث حساسیت دندان ها می شود
۴- هایپرپلازی یا رشد بیش از حد لثه
بزرگ شدن لثه به عنوان هایپرپلازی یا هیپرتروفی لثه نیز شناخته می‌شود و در نتیجه رشد بیش از حد بافت لثه در اطراف دندان ایجاد می‌شود. این مشکل ممکن است به علت مصرف برخی داروها یا به دلیل شرایط ارثی نادری که باعث ایجاد پلاک در اطراف دندان می‌شود، ایجاد شود.
علاوه بر این، بزرگ شدن لثه می‌تواند لثه‌ها را نرم و حساس کند و در عین حال باعث درد و ناراحتی شود. به طور معمول، پرهیز غذایی و رعایت روزانه سلامت دهان می تواند به کاهش بزرگی لثه و کاهش تورم در لثه ها در حدود ۶ تا ۸ هفته کمک کند. ارتودنتیست شما بهترین روش‌ها برای کمک به بهبود سلامت لثه‌ها را به شما توصیه خواهد کرد.
علائم التهاب و تحلیل لثه
برخی از علائم التهاب لثه در ارتودنسی به شرح زیر است:
- لثه های تحریک‌پذیر، پف کرده یا متورم.
- حساسیت و درد در لثه‌ها.
- بوی بد دهان.
- خونریزی جزئی از لثه بعد از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن.
- لق شدن دندان ها.
بیشتر بدانید: راه های جلوگیری از بوی بد دهان در ارتودنسی
قرمزی، حساسیت و ورم لثه در ارتودنسی علائم طبیعی در طول درمان با بریس محسوب می‌شوند. معمولاً در ابتدای شروع درمان یا در صورت جمع شدن بقایای غذا بین دندان و بریس رخ می‌دهد. این حساسیت به محض عادت کردن به بریس‌ها یا تمیز کردن بقایای غذا، از بین می‌روند. بنابراین، اگر برای یک یا دو هفته پس از گذاشتن بریس‌ها، لثه‌هایتان متورم شده است، معمولاً جای نگرانی نیست.
روش های پیشگیری از التهاب لثه قبل از نصب براکت ها
قبل از نصب براکت‌ها، می‌توانید با رعایت روش‌های پیشگیری مناسب، از ابتلا به التهاب لثه و بیماری‌های پریودنتال پیشگیری کنید.
قبل از شروع درمان ارتودنسی، معاینه دندان و لثه با دندانپزشک عمومی یا پریودنتیست بسیار مهم است. این مراجعه به دندانپزشک به شما کمک می‌کند تا هرگونه مشکلات دندانی یا لثه‌ای مانند پلاک و یا خرابی‌ها را بررسی و درمان کنید.
قبل از قرار ملاقات با دندانپزشک، حتماً دندان‌های خود را کاملاً مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. این کار باعث حفظ بهداشت دهان و کاهش ریسک ابتلا به التهاب لثه می‌شود.
اگر علائم بیماری پریودنتال وجود داشته باشد، بیمار باید به دندانپزشک یا در صورت نیاز به پریودنتیست خود مراجعه کند. قبل از شروع درمان ارتودنسی، متخصص ارتودنسی باید از سلامت لثه‌های شما مطمئن شود. چرا که بریس‌ها دندان‌ها را در لثه حرکت می‌دهند و در صورت عفونت لثه، حرکت دندان‌ها می‌تواند وضعیت لثه را بدتر کرده و باعث ورم لثه در ارتودنسی شود.
مشکلات و عوارض
آسیب هایی که از ژنژیویت یا التهاب لثه ناشی می شود می تواند به صورت جدی به سلامت دهان و دندان‌ها آسیب برساند. اگر این بیماری درمان نشود، ممکن است به بیماری پریودنتیت منجر شود که باعث تخریب بافت های زیرین از جمله استخوان دندان می شود. این وضعیت بسیار جدی‌تر است و می تواند منجر به از دست دادن دندان ها شود. بیماری مزمن لثه ممکن است به بیماری‌های دیگری که در کل بدن تأثیر می‌گذارند، از جمله بیماری های تنفسی، دیابت، بیماری های عروق کرونر، سکته مغزی و آرتریت روماتوئید مرتبط باشد. تحقیقات نشان می دهد که باکتری های مسئول پریودنتیت ممکن است از طریق بافت لثه وارد جریان خون شوند و احتمالاً بر قلب، ریه ها و دیگر قسمت های بدن تأثیر بگذارند. اما برای تأیید این پیوند، نیاز به تحقیقات بیشتری است.
با پیشرفت بیماری لثه، لثه ها شروع به عقب رفتن یا جدا شدن از دندان ها و استخوان فک می کنند و پاکت های پریودنتال را تشکیل می دهند. به مرور، با عدم درمان، عفونت و پاکت لثه‌ای در فک شما عمیق و عمیق‌تر شده تا جایی که دندان‌های شما لق می‌شوند و می‌ریزند. بنابراین مهم است که ورم لثه در ارتودنسی یا هر زمان دیگری را جدی بگیرید تا از عوارض آن پیشگیری شود.
درمان التهاب لثه به روش خانگی
اگر لثه‌های شما پس از نصب بریس‌ها دردناک یا متورم شد، بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید. با این وجود، می‌توانید با روش‌های خانگی ساده‌ای علائم خود را کاهش دهید:
- چندین بار در روز با آب نمک گرم دهانتان را بشویید.
- از داروهای ضد التهابی بدون نسخه استفاده کنید تا تورم و درد را کاهش دهید.
- برای کاهش التهاب، می‌توانید بین دندان‌هایتان با نخ دندان (موم نشده) پاک کنید.
- از خوردن غذاهای سفت، غذاهایی که جویدن آنها سخت است و یا در بریس های شما گیر می‌کنند، خودداری کنید.
- از کمپرس سرد استفاده کنید.
نکته: استفاده مستقیم از یخ ممنوع است، زیرا می تواند برای لثه های حساس شما بسیار شدید باشد و ممکن است منجر به مشکلات بیشتری مانند سرمازدگی یا افزایش حساسیت شود. ابتدا مکعب های یخ یا یک بسته ژل سرد را در یک پارچه تمیز و نرم بپیچید. به آرامی آن را روی قسمت بیرونی گونه‌های خود فشار دهید که در آن ورم دارید ( ۱۰ تا ۲۰ دقیقه)
بیشتر بدانید: چگونگی انجام ارتودنسی با وجود بیماری لثه
- مصرف آب را افزایش دهید. افزایش مصرف آب نقش مهمی در مدیریت لثه های متورم دارد. آب نه تنها به خارج کردن ذرات غذا و باکتری ها از دهان کمک می کند، بلکه به طور قابل توجهی خطر تشکیل پلاک را کاهش می دهد.
با روش‌های فوق می‌توانید التهاب لثه در ارتودنسی را کاهش دهید. در صورت طولانی شدن مدت التهاب حتما به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
۱- علائم التهاب لثه در ارتودنسی چیست؟
علائمی همچون تورم، قرمزی، خونریزی لثه، حساسیت و درد ممکن است نشانه‌هایی از التهاب لثه در حین درمان ارتودنسی باشند. در صورت ظهور هر یک از این علائم یا طولانی شدن مدت این نشانه‌ها، مشورت با دندانپزشک و ارتودنتیست ضروری است.
۲- چگونه می‌توان از التهاب لثه در ارتودنسی جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از التهاب لثه در طول درمان ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان و دندان، تمیز کردن منظم بریس‌ها، استفاده از مسواک و نخ دندان به طور منظم و مراجعه منظم به دندانپزشک و ارتودنتیست بسیار مهم است.
۳- درمان‌های خانگی ورم لثه در ارتودنسی چه چیزهایی هستند؟
شستن دهان با آب نمک گرم، استفاده از داروهای ضد التهابی بدون نسخه، خودداری از مصرف غذاهای سفت و غذاهایی که به راحتی در بریس ها گیر می‌کنند، و استفاده از نخ دندان برای کاهش التهاب و تورم لثه می‌تواند مفید باشد.
۴- آیا ارتودنسی می‌تواند باعث التهاب لثه شود؟
بله، ارتودنسی ممکن است باعث ایجاد فشار و تغییر در مکان دندان‌ها شود که می‌تواند منجر به التهاب لثه شود.
کلام پایانی
التهاب لثه در ارتودنسی یک مسئله مهم است که نیازمند توجه و مراقبت دقیق است. با توجه به تغییراتی که در لثه‌ها و بافت‌های اطراف دندان‌ها در اثر نصب بریس‌ها ایجاد می‌شود، احتمال ایجاد التهاب لثه افزایش می‌یابد. از این رو، ارتودنتیست‌ها و بیماران باید به دقت به نشانه‌های احتمالی التهاب لثه توجه کنند و اقدامات مناسبی برای پیشگیری و درمان این مشکل انجام دهند.
بهترین راه برای جلوگیری از التهاب لثه در ارتودنسی، رعایت بهداشت دهان و دندان است. شستشوی منظم دندان با مسواک و استفاده از نخ دندان، پاک کردن بریس‌ها و فضای بین دندان‌ها از پلاک،و مراجعه منظم به دندانپزشک برای ارزیابی دوره‌ای، اقدامات مهمی برای کاهش خطر التهاب لثه در افرادی با بریس‌های ارتودنسی است.
