بروکسیم یا دندان قروچه، وضعیتی است که در آن دندان ها به یکدیگر نزدیک می شوند و تماس های غیرطبیعی بین آنها بوجود می آید. این وضعیت می تواند در دندان های بالا و پایین رخ دهد و منجر به ایجاد فشار و سایش بین دندان ها شود. در این مقاله به بررسی علائم و دلایل این بیماری و همچنین راه های درمان به ویژه درمان دندان قروچه با ارتودنسی خواهیم پرداخت.
بروکسیم معمولا به صورت بیمارگونه و بدون علت خاصی رخ می دهد، اگرچه برخی عوامل می توانند بر توسعه آن تأثیر بگذارند. عواملی مانند استرس، ناهنجاری های ترمیمی دندان، بیماری های مرتبط با عضلات فک و دهان، ساختار ناهنجار فک یا دندان ها و عوامل جانبی مانند مصرف مواد مخدر یا الکل ممکن است نقشی در بروز بروکسیم داشته باشند.
در طول زمان، بروکسیم می تواند منجر به مشکلات جدی در دندان ها و بافت های اطراف شود. این مشکلات شامل سایش بیش از حد دندان ها، شکستن دندان ها، ترک خطوط لبه دندان و ناهنجاری های در فک و مفصل فک می شود. در برخی موارد، بروکسیم به عوارض جانبی مانند درد عضلانی فک، سردرد، درد شانه و استرس عضلانی منجر می شود.
بیشتر مطالعه کنید: راه های درمان فاصله بین دندانی
انواع دندان قروچه
دندان قروچه به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود:
- دندان قروچه نوع اولیه (Primary Bruxism): این نوع از دندان قروچه هنگامی رخ می دهد که فرد به طور ناخودآگاه و بدون اراده دندان های خود را روی یکدیگر فشار می دهد. علت دقیق این نوع دندان قروچه مشخص نشده است.
- دندان قروچه نوع ثانویه (Secondary Bruxism): در این نوع دندان قروچه، عوامل خاصی مانند استرس، فشارهای عصبی، بیماری های خاص مانند پارکینسون و ناهنجاری های دهان و دندان ممکن است نقش داشته باشند. اگر عوامل موثر در ایجاد دندان قروچه نوع ثانویه شناسایی و مدیریت شوند، می توان به درمان و کنترل آن پرداخت.
در هر دو نوع دندان قروچه، شناخته شده است که افراد معمولا در طول شب و حین خواب دچار این عادت می شوند. برای تشخیص و مدیریت دندان قروچه، مشاوره با یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی مفید خواهد بود.
علائم دندان قروچه یا بروکسیم
اثرات بروکسیزم می تواند به شدت مزاحم و آزاردهنده باشد. این اثرات عمدتا به دندان ها و ساختارهای دهانی مرتبط محدود نمی شوند و ممکن است بر روی بخش های دیگر بدن نیز تأثیر بگذارند. برخی از اثرات و نشانه های معمول بروکسیزم شامل:
- درد و سفت شدن فک
- درد لثه ها
- حساسیت دندانی، افزایش فشار بر روی دندان ها ممکن است به حساسیت دندانی نیز منجر شود.
- لق شدن و شکستن دندان ها می تواند به فرسایش و آسیب دندان ها منجر شده و در برخی موارد حتی به لق شدن و شکستن دندان ها منجر شود.
- صدا دادن استخوان فک
- سردرد خفیف
علل ایجاد دندان قروچه
دندان قروچه یا بروکسیم یک عادت ناخوشایند است که ممکن است به دلایل متنوعی در افراد ایجاد شود. علل ایجاد دندان قروچه عبارتند از:
- عدم قرارگیری صحیح دندان ها و فک بر روی یکدیگر: اگر دندان ها و فک به نحوی قرار نگیرند که در وضعیت صحیح قرار داشته باشند، این موضوع ممکن است باعث عصبانیت و استرس شود و فرد به خرد کردن دندان ها پرداخته و دندان قروچه ایجاد کند.
- استرس و نگرانی: استرس و نگرانی از عوامل اصلی ایجاد دندان قروچه است. وقتی فرد تحت فشارهای ذهنی و روانی قرار می گیرد، ممکن است به عادت خرد کردن دندان ها پرداخته و به این شکل از استرس خود رها شود.
- عوارض داروها: در موارد نادر بروکسیم ممکن است به دلیل مصرف داروهای خاصی مانند داروهای افسرگی ایجاد شود. این داروها ممکن است تاثیری بر روی عملکرد عضلات فک و دهان داشته باشند.
- بیماری های عصبی: در برخی از موارد بروکسیم به عنوان علامتی از بیماری های عصبی مانند پارکینسون و هانتینگتون نمایان می شود.
عوارض دندان قروچه
عوارض دندان قروچه یک مشکل جدی در حوزه دندانپزشکی می باشند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- فشار و سایش دندان ها: دندان قروچه باعث فشار و سایش بیش از حد بین دندان ها می شود. این فشار و سایش می تواند به دندان ها آسیب برساند و باعث فرسایش و سایش آنها شود.
- سردرد: برخی از افراد ممکن است به دلیل تنش عضلات فک و سر، سردرد تجربه کنند. فشار مداوم دندان ها بر روی یکدیگر می تواند به علت تنش عضلات سر ایجاد سردرد کند.
- درد ناحیه فک و دهان: سایش مداوم دندان ها می تواند به درد و تنگی در ناحیه فک و دهان منجر شود. این درد معمولاً در ناحیه گردن و شانه نیز تأثیر می گذارد.
- تغییر حالت صورت: در برخی موارد، دندان قروچه می تواند تغییراتی در حالت صورت ایجاد کند. افراد ممکن است تغییراتی در استخوان های فک و صورت خود تجربه کنند که ممکن است باعث تغییر شکل صورت شوند.
- کاهش شنوایی: فشار و سایش مداوم دندان ها می تواند تاثیر مستقیمی بر روی گوش و شنوایی داشته باشد. این ممکن است باعث کاهش شنوایی شود.
- لق شدن دندان ها: فشار مداوم بر روی دندان ها می تواند باعث لق آنها شود، که در نتیجه دندان ها شکسته و خراب شوند.
بیشتر بخوانید: دیپ بایت چگونه درمان می شود؟
راه های درمان دندان قروچه
درمان دندان قروچه یا بروکسیزم (Bruxism) بستگی به شدت و علت این مشکل دارد. در ادامه، روش های مختلف درمان دندان قروچه را می توانید مشاهده کنید:
- روکش دندانی: یکی از روش های معمول درمان دندان قروچه، نصب روکش های دندانی است. این روکش ها به وسیله دندانپزشک یا ارتودنتیست نصب می شوند و جلوی سایش دندان ها و فشار ناخودآگاه در خواب را می گیرند. این روکش ها معمولا شبانه روزی بوده یا فقط شبانه استفاده می شوند.
- داروها: در مواردی که دندان قروچه به علت استرس و اضطراب باشد، ممکن است پزشک داروهای ضداضطراب یا آنتی دپرسانت ها تجویز کند تا به کنترل استرس و اضطراب کمک کند.
- مشاوره رفتاری: در صورتی که دندان قروچه نتیجه مسائل روانی باشد، مشاوره رفتاری و تغییر عادات می تواند مفید باشد. روانشناسان و روان پزشکان متخصص در این زمینه می توانند به شما راهنمایی کنند.
- تنظیم دندان ها: در برخی موارد، ارتودنتیست ممکن است دندان ها را به نحوی تنظیم کند که فشار و سایش بروکسیزم کاهش یابد. این تنظیمات ممکن است با استفاده از براکت ها، میانبرها یا دیگر وسایل ارتودنسی انجام شود.
- نگه دارنده دندان: پس از درمان، استفاده از نگه دارنده دندان ممکن است پیشنهاد شود تا از بازگشت دندان قروچه جلوگیری شود. این نگه دارنده ها معمولا شبانه روزی بوده یا شبانه استفاده می شوند.
- تغییر رفتاری: برای کاهش دندان قروچه، ممکن است به عنوان فرد مبتلا به این مشکل، رفتارهای جایگزینی مانند تنفس عمیق یا رفع تنش عضلانی را تمرین کنید.
آیا با ارتودنسی می توان دندان قروچه را درمان کرد؟
بله، ارتودنسی می تواند در درمان دندان قروچه (براکسیسم شبانه) موثر باشد، اگر عامل اصلی دندان قروچه ناهنجاری های دندانی یا فکی باشد. ارتودنسی به شما کمک می کند تا دندان ها را به درستی ردیف کرده و فشارهای نادرست و زائد بر دندان ها را کاهش دهد.
دندان قروچه معمولا به علت ساییدگی یا ناهنجاری های دندانی ایجاد می شود. ارتودنسی با استفاده از ابزارها و درمان های متنوعی می تواند این مشکلات را اصلاح کند. برای مثال، ارتودنتیست ممکن است از بریس ها استفاده کند تا دندان ها را به موقعیت درست بیاورد یا از ارتودنسی ثابت یا متحرک استفاده کند تا فک ها را به درستی قرار دهد.
درمان ارتودنسی معمولا زمان بر است و نیاز به صبر دارد. اما اگر دلیل دندان قروچه ناهنجاری های دندانی و فکی باشد، در دراز مدت می توان شاهد بهبود عملکرد دندان ها و فک ها و جلوگیری از آسیب های بیشتر از جمله فشارهای نادرست بر دندان ها بود.
آیا دندان قروچه روی درمان ارتودنسی تاثیر دارد؟
بله، دندان قروچه می تواند بر درمان ارتودنسی تاثیر بگذارد. اگر شما دندان قروچه دارید، این مسئله می تواند در درمان ارتودنسی تعیین کننده باشد و به ویژه در مواردی که عامل اصلی دندان قروچه ناهنجاری های دندانی و فکی باشد. در زیر تاثیرات دندان قروچه بر درمان ارتودنسی را برای شما توضیح می دهیم:
- مهار دندان قروچه: درمان ارتودنسی به کمک ابزارهای متنوعی مانند بریس ها و ارتودنسی ها انجام می شود. این ابزارها می توانند به مهار دندان قروچه کمک کنند و آن را به موقعیت صحیح بیاورند. این اقدام می تواند از به هم ساییدگی دندان ها جلوگیری کند.
- تغییر در تابع دندان ها: ارتودنسی معمولا به تغییر در تابع دندان ها و فک ها منجر می شود و در صورتی که دندان قروچه به عوامل دندانی ناهنجاری مرتبط باشد، این تغییرات می توانند درمان را تسهیل کنند.
- اثرات بر طولانی مدت: درمان ارتودنسی معمولا طولانی مدت است و نیاز به صبر دارد. اگر دندان قروچه باعث آسیب به دندان ها و فک ها شده باشد، درمان ارتودنسی می تواند به بهبود وضعیت آن ها کمک کند و از آسیب های بیشتر جلوگیری کند.
در هر صورت، مهم ترین نکته این است که بهتر است با متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا وضعیت دندان ها و فک های خود را ارزیابی کرده و برای شما یک برنامه درمانی مناسب تعیین کند. ارتودنتیست می تواند به شما راهنمایی کند که آیا درمان به همراه درمان ارتودنسی لازم است یا خیر.
بیشتر بدانید: چرا بازگشت ارتودنسی اتفاق می افتد؟
چگونگی محافظت از بریس ها در مقابل دندان قروچه
حفظ بریس ها (براکت ها) و دیگر قسمت های ارتودنسی در مقابل دندان قروچه مهم است تا به درستی از ارتودنسی بهره ببرید و مشکلات احتمالی را کاهش دهید. در ادامه تعدادی از راهکارها برای محافظت از بریس ها در مقابل دندان قروچه آورده شده است:
- استفاده از نایت گارد (محافظ شبانه): نایت گارد یک وسیله است که توسط دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی تجویز می شود. این محافظ را شبانه وقتی خوابیده اید بر روی دندان های خود قرار می دهید. نایت گارد سبب می شود دندان های شما از فشارهای ناخودآگاه نجات یابند و از بریس ها دوری کنید.
- پیروی از دستورالعمل های ارتودنسی: به تعلیمات و دستورالعمل های دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی خود دقت کنید. این شامل رعایت غذاهای ممنوعه، شیوه تمیز کردن دهان و دندان ها و مراقبت از بریس ها و اجزای دیگر درمان ارتودنسی می شود.
- پرهیز از غذاهای سفت: مصرف مواد غذایی سفت می تواند به بریس ها وارد آسیب کند. از مصرف موادی مثل چیپس، قند، بستنی سفت، و غیره پرهیز کنید. از مواد غذایی نرم تر و نیز خرد شده استفاده کنید.
- مراقبت از خود: به مراقبت های دهانی خود به دقت بپردازید. از مسواک و خمیر دندان مناسب استفاده کنید و دندان ها و بریس ها را دقیقا تمیز کنید. از محلول های ضدعفونی کننده دهانی نیز برای تمیزی و سلامت دهان و دندان خود بهره ببرید.
- توجه به عوارض و علائم: در صورتی که علائم دندان قروچه یا ناهنجاری هایی در بریس ها یا دندان ها مشاهده کنید، به دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی خود اطلاع دهید تا مشکل به موقع تشخیص داده شود.
- زمان بندی مراجعات منظم: به تعداد و زمان بندی مراجعات مکرر خود به دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی عمل کنید تا وضعیت دندان ها و بریس ها به خوبی پایش شود و هر مشکلی به موقع تشخیص داده شود.
با رعایت این مراقبت ها، می توانید بریس ها و دندان های خود را در مقابل دندان قروچه حفاظت کرده و از بهبود و بهره وری در درمان ارتودنسی بهره مند شوید.
دندان قروچه حین خواب چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص دندان قروچه یا براکسیسم شبانه معمولا توسط دندانپزشک یا تخصص های مشابه انجام می شود. روش های مختلفی برای تشخیص دندان قروچه وجود دارد که عبارتند از:
- مصاحبه با بیمار توسط دندانپزشک: شامل پرسش در خصوص درد یا تنش در منطقه چهره و فک، سردردها، شکستگی دندان ها و سایر علائم مرتبط با براکسیسم شبانه می شود.
- بررسی دندان ها و فک: شامل بررسی دندان های شکسته، تخریب ها، فشارها و سایر تغییرات می شود.
- استفاده از محافظ دهانی
- پلی سومنوگرافی: در مواردی که تشخیص دقیق و کامل نیاز است، پلی سومنوگرافی یا مطالعه خواب ممکن است توسط متخصصان خواب برای رصد علائم براکسیسم شبانه انجام شود.
با توجه به علائم و شدت دندان قروچه، دندانپزشک معالج تشخیص دقیقی ارائه می دهد و پس از آن برنامه درمانی مناسب را تعیین می کند.
آیا ارتودنسی باعث دندان قروچه می شود؟
ارتودنسی به عنوان یک درمان برای دندان های نامنظم و بدون تطابق مورد استفاده قرار می گیرد و به طور معمول باعث دندان قروچه نمی شود. بالعکس، ارتودنسی می تواند به درمان دندان قروچه کمک کند. اگر دندان های شما بدون تناسب و تطابق بوده و به یکدیگر فشار می آورند، ارتودنسی می تواند آنها را به درستی ترتیب دهد و از دندان قروچه جلوگیری کند.
به عنوان مثال، اگر دندان های شما بسیار نزدیک به یکدیگر باشند و باعث فشارهای نامناسب بر روی یکدیگر شده و دندان قروچه ایجاد کرده باشند، ارتودنسی با ترتیب دادن به درستی دندان ها و ایجاد فاصله های مناسب میان آنها می تواند این مشکل را حل کند.
بیشتر مطالعه کنید: انواع ارتودنسی دندان کدامند؟
آیا استفاده از اسپلینت دهان و نایت گارد می توانند برای درمان دندان قروچه موثر باشند؟
بله، همانطور که اشاره شد استفاده از اسپلینت دهان و نایت گارد می تواند برای درمان دندان قروچه موثر باشد. اما باید توجه داشت که این وسایل به تنهایی به عنوان روش درمانی برای دندان قروچه کافی نیستند. این وسایل در واقعیت به عنوان ابزار های محافظتی برای دندان ها عمل می کنند و از خوردن دندان ها به یکدیگر حین خواب جلوگیری می کنند.
از اسپلینت دهان و نایت گارد به عنوان محافظتی در مقابل سایش و فشار دندان ها در طول شبانه روز استفاده می شود. این وسایل به صورت سفارشی ساخته می شوند و باید توسط یک دندانپزشک تخصصی یا ارتودنتیست مناسب برای شما تعیین و نصب شوند.
برای درمان دندان قروچه به طور کامل، مشاوره و درمان از یک دندانپزشک متخصص یا ارتودنتیست لازم است. این درمان ممکن است شامل اصلاح ناهنجاری های دهانی و دندانی با استفاده از ارتودنسی، رفع عوامل موثر مانند استرس و اضطراب، و مدیریت عوارض مانند درد و آسیب به دندان ها باشد. به علاوه، اصلاح عادات ناخودآگاه مثل دندان قروچه از طریق تغییر رفتار و استفاده از مشاوره روانشناسی نیز ممکن است مفید باشد.
چرا دندان قروچه می تواند برای سلامت دهان و دندان خطر داشته باشد؟
دندان قروچه (Bruxism) یک عادت ناخواسته است که شامل فشار و کلید کردن دندان ها به هم می شود، معمولا در طی شب و حالت خواب رخ می دهد. این عادت می تواند برای سلامت دهان و دندان خطراتی به همراه داشته باشد. در اثر در قروچه، دندان ها فشار زیادی تحمل می کنند که ممکن است منجر به شکستگی، ترک و فرسایش غیرعادی دندان ها شود. همچنین، این عادت می تواند به درد و خستگی عضلات فک و سر منجر شود. علاوه بر این، دندان قروچه می تواند سبب ایجاد مشکلات در مفاصل فکی شود و باعث درد و محدودیت هایی گردد. بنابراین، اگر این عادت به مدت طولانی ادامه پیدا کند، می تواند به سلامت دهان و دندان ها آسیب بزند و نیاز به درمان تخصصی داشته باشد.
سخن پایانی
در پایان این مقاله، می توانیم نتیجه گیری کنیم که دندان قروچه یک مشکل جدی و پر از زحمت است که می تواند سلامت دندان ها و فک ها را به خطر بیاندازد. این مشکل معمولا به عواملی مانند استرس، نگرانی، و ناهنجاری های دندانی مرتبط است. ارتودنسی به عنوان یک راه حل موثر در درمان دندان قروچه مطرح می شود و می تواند به ترتیب و تنظیم مجدد دندان ها و فک ها کمک کند.
همچنین، استفاده از محافظ دندانی و تکنیک های مراقبتی مناسب می تواند از پیشرفت دندان قروچه جلوگیری کرده و عوارض آن را کاهش دهد. برای داشتن لبخندی سالم و زیبا، توجه به سلامت دندان ها و فک ها و مشاوره با متخصص ارتودنسی و دندانپزشکی بسیار اهمیت دارد. از شما دعوت می کنیم که به مراقبت از سلامت دندان ها و پیگیری منظم درمان های ارتودنسی اهمیت بدهید تا از دندان قروچه و مشکلات مشابه جلوگیری کنید و به دندان های سالم و زیبا دست پیدا کنید.
