داشتن لبخندی زیبا و دندان هایی مرتب نه تنها نقش مهمی در زیبایی چهره و اعتماد به نفس افراد دارد، بلکه بر سلامت عمومی دهان و دندان نیز تاثیرگذار است. یکی از مشکلات رایج دندانی که می تواند ظاهر لبخند را تحت تاثیر قرار دهد، دندان های خرگوشی است. دندان خرگوشی به حالتی اطلاق می شود که در آن دو دندان جلویی فک بالا به طور قابل توجهی بزرگ تر و جلوتر از دندان های دیگر هستند. راه های درمان آن عبارتند از:
- ارتودنسی دندان
- جراحی فک
- کامپوزیت ونیر
- لمینت
- جراحی لثه
اصلاح دندان های خرگوشی نه تنها از نظر زیبایی اهمیت دارد، بلکه می تواند از بروز مشکلات گفتاری، جویدن نامناسب و حتی مشکلات گوارشی جلوگیری کند. در این مقاله، به بررسی علل ایجاد دندان های خرگوشی، روش های تشخیص و انواع روش های اصلاح آن خواهیم پرداخت.
دندان خرگوشی چیست؟
دندان خرگوشی نوعی ناهنجاری دندانی است. این حالت زمانی رخ می دهد که دو دندان جلویی بالایی بیش از حد جلوتر از دندان های پایینی قرار می گیرند و یا اندازه آنها بزرگتر از سایر دندانها باشد، همچنین یکی از انواع مشکلات اورجت (جلو بودن فک بالا) است.
به طور معمول، دندان های جلویی بالایی افراد حدود ۲ میلی‌متر از دندان های جلویی پایینی جلوتر هستند که این میزان توسط دندان‌پزشکان طبیعی تلقی می‌شود، اما اگر دندانها بیش از ۲ میلی متر جلوتر باشند، اختلال اورجت و یا دندان خرگوشی بوجود آمده است.
زمانی که دندان ها به درستی با هم جفت نمی شوند، ممکن است مشکلاتی مانند دشواری در جویدن، درد فک، سردرد و مسائل دیگر ایجاد شود.
در بیشتر موارد می توان دندان خرگوشی را با استفاده از ارتودنسی (بریس) اصلاح کرد، اما اگر شدید باشد (۸ تا ۱۰ میلی متر یا بیشتر)، ممکن است نیاز به درمان های ترکیبی و جراحی فک باشد.
بهترین روش برای درمان دندان خرگوشی چیست؟
ارتودنسی را می توان به عنوان یکی از بهترین روش ها برای اصلاح دندان های خرگوشی معرفی کرد. در این روش، با ایجاد فشار طبیعی و کنترل شده بر روی دندان ها، آنها به تدریج به موقعیت صحیح خود هدایت می شوند. این فرآیند باعث می شود که دندان ها فرم طبیعی تری به خود بگیرند و مشکلات مربوط به اورجت اصلاح شود. ارتودنسی نه تنها ظاهر دندان ها را بهبود می بخشد بلکه به بهبود عملکرد جویدن و سلامت کلی دهان و دندان نیز کمک می کند.
همچنین بخوانید: درمان آندربایت با ارتودنسی
علت ایجاد دندان خرگوشی
عوامل مختلفی می‌توانند باعث بروز دندان خرگوشی شوند، از جمله:
۱.ژنتیک
اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر بیولوژیکی شما اورجت داشته باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که شما نیز این وضعیت را تجربه کنید.
۲.فشار زبان
این حالت زمانی رخ می دهد که زبان شما هنگام بلعیدن به پشت دندان های جلویی بالایی فشار می آورد. این مسئله در نوزادان شایع است، اما بزرگسالان نیز می توانند این عادت را توسعه دهند.
۳.مکیدن انگشت یا شست
بسیاری از کودکان برای آرامش خود انگشتان یا شست خود را می مکند. این رفتار کاملاً طبیعی است، اما پس از سن ۴ سالگی، مکیدن انگشت یا شست می تواند باعث بروز این مشکل شود.
۴.استفاده از پستانک
استفاده طولانی مدت از پستانک می تواند مانند مکیدن شست باعث بروز دندان خرگوشی شود. اگر نگران استفاده از پستانک در فرزند خود هستید، با پزشک اطفال مشورت کنید تا راهکارهای مناسبی ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: پستانک ارتودنسی چگونه است
۵.عدم تطابق رشد فک بالا و پایین
یکی از دلایل اصلی ایجاد آن، عدم تطابق رشد فک بالا و پایین است. اگر فک بالا نسبت به فک پایین بزرگ تر باشد یا فک پایین به طور کامل رشد نکرده باشد، دندان های جلویی بالایی جلوتر از دندان های پایینی قرار می گیرند. این وضعیت می تواند به دلیل وراثت یا عادات نادرست دهانی ایجاد شود.
اگر دندان خرگوشی درمان نشود، چه اتفاقی می افتد؟
اگر درمان نشود، دندان های خرگوشی (و تمامی انواع مال اکلوژن) می توانند باعث بروز عوارضی شوند که با افزایش سن بدتر می شوند.
همچنین ممکن است منجر به مشکلات زیر شود:
- درد صورت
- درد فک
- اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
- سردردهای مزمن
- سایش دندان ها
متن انگلیسی:
Sometimes, overjet can contribute to issues with appearance and function. But plenty of people do well without an “ideal” overjet, so it’s not always necessary to treat it.
ترجمه فارسی:
گاهی اوقات، اورجت می تواند به مشکلاتی در ظاهر و عملکرد دهان منجر شود. با این حال، بسیاری از افراد بدون داشتن اورجت ایده‌آل نیز به خوبی عمل می‌کنند، بنابراین همیشه لازم نیست که آن را درمان کرد. my.clevelandclinic.org
دندان خرگوشی چه عوارضی دارد ؟
۱. مشکلات زیبایی
دندان های خرگوشی معمولاً از نظر زیبایی تاثیر منفی دارند و ممکن است باعث کاهش اعتماد به نفس فرد شوند. ظاهر برجسته و جلوتر از حد معمول دندان های جلویی بالایی می‌تواند لبخند فرد را نامتناسب جلوه دهد.
۲. مشکلات گفتاری
می تواند باعث مشکلات گفتاری شود. دندان های جلویی که بیش از حد جلو هستند، ممکن است بر تلفظ صحیح برخی صداها تأثیر بگذارند و موجب مشکلات گفتاری مانند تلفظ اشتباه حروف “س” و “ش” شوند.
۳. مشکلات جویدن و گوارش
دندان های خرگوشی می توانند باعث ناهماهنگی در بستن دهان و جویدن صحیح غذا شوند. این مشکل ممکن است به بلع دشوار و مشکلات گوارشی منجر شود، زیرا غذا به درستی جویده نمی شود.
۴. سایش و آسیب دندان ها
برجستگی بیش از حد دندان های جلویی می تواند باعث سایش و فرسایش بیشتر این دندان ها شود. همچنین، دندانهای خرگوشی بیشتر در معرض آسیب های ناشی از ضربه و شکستگی هستند.
۵. درد و ناراحتی فک
دندان های خرگوشی می توانند باعث ایجاد فشار ناهماهنگ بر روی فک‌ها شوند که ممکن است منجر به درد و ناراحتی در ناحیه فک و مفاصل فکی (TMJ) شود. این مشکل می تواند سردرد و دردهای گردنی را نیز تشدید کند.
۶. مشکلات بهداشتی دهان و دندان
ممکن است تمیز کردن دندان ها را دشوارتر کند، به خصوص در نواحی بین دندان ها که بیشتر در معرض پوسیدگی و تشکیل پلاک قرار دارند. این مسئله می تواند به افزایش خطر پوسیدگی دندان و بیماری های لثه منجر شود.
روش های درمان دندان خرگوشی
۱. بریس ها (ارتودنسی ثابت)
بریس ها شامل براکت ها و سیم هایی هستند که به دندان ها متصل می شوند و با اعمال نیرو به تدریج دندان ها را به موقعیت صحیح خود هدایت می کنند.
- مزایا: مؤثر برای همه سنین، مناسب برای مشکلات جدی و شدید تر.
- معایب: ممکن است نیاز به مدت زمان طولانی تری برای درمان داشته باشد، ممکن است باعث ناراحتی و تحریک لثه شود.
درباره کاربردهای بریس بخوانید
۲. بریس های شفاف
بریس های شفاف (مانند Invisalign) از مجموعه ای از پلاک های شفاف و قابل جابجایی ساخته شده اند که به تدریج دندان ها را به موقعیت صحیح هدایت می کنند.
- مزایا: تقریباً نامرئی هستند، راحتی بیشتر در مقایسه با بریس های فلزی.
- معایب: ممکن است برای مشکلات شدید مناسب نباشد، نیاز به همکاری بیمار برای پوشیدن مداوم دارد.
۳. هدگیر
هدگیر یک دستگاه ارتودنسی است که خارج از دهان قرار می گیرد و به دندان ها و فک ها فشار وارد می کند تا آنها را به موقعیت صحیح هدایت کند.
- مزایا: مناسب برای کودکان و نوجوانان، مؤثر در اصلاح رشد فک.
- معایب: ظاهر ناخوشایند، ممکن است باعث ناراحتی و مشکلات خواب شود.
۴. دستگاه هربست (Herbst Appliance)
دستگاه هربست یک دستگاه ثابت است که به دندان ها متصل می شود و با اعمال نیرو به فک پایین، به تنظیم رشد فک کمک می کند.
- مزایا: مناسب برای کودکان و نوجوانان، مؤثر در اصلاح رشد فک پایین.
- معایب: نیاز به نگهداری و مراقبت منظم، ممکن است باعث ناراحتی اولیه شود.
۵. گسترش دهنده کام (Palate Expanders)
گسترش دهنده کام یک دستگاه ارتودنسی است که به دندان ها متصل می شود و با اعمال نیرو به تدریج عرض فک بالا را افزایش می دهد.
- مزایا: مناسب برای کودکان، مؤثر در اصلاح مشکلات فک بالا.
- معایب: نیاز به تنظیمات منظم، ممکن است باعث ناراحتی شود.
۶. جراحی دهان (Oral Surgery)
در موارد شدید، ممکن است جراحی دهان و فک ضروری باشد تا دندان ها و فک ها به موقعیت صحیح هدایت شوند.
- مزایا: مؤثر در موارد شدید، بهبود سریعتر نسبت به روش های غیرجراحی.
- معایب: هزینه بالا، نیاز به زمان بهبودی طولانی تر، ریسک های مربوط به جراحی.
بیشتر بخوانید: رابطه ارتودنسی با جراحی فک (ارتوسرجری)
۷- دیگر درمان های غیر از ارتودنسی
شما نمی توانید دندان خرگوشی را بدون ارتودنسی یا جراحی اصلاح کنید. اما اگر ظاهر دندان ها اصلی ترین نگرانی شماست، این درمان های زیبایی دندانپزشکی ممکن است مشکل را پنهان کنند:
۱. کامپوزیت دندان (Dental bonding).
باندینگ دندان یک روش زیبایی است که در آن یک ماده رزینی همرنگ دندان به سطح دندان ها اعمال می شود تا ظاهر آنها را بهبود بخشد. در این روش، دندانپزشک رزین را به سطح دندان ها می‌چسباند و سپس آن را به شکل دلخواه در می آورد و با استفاده از نور مخصوص آن را سفت می کند.
۲. ونیرها (Veneers)
درمان دندان خرگوشی با کامپوزیت یا ونیرها که لایه های نازک از پرسلن یا رزین کامپوزیت هستند و به سطح جلویی دندان ها چسبانده می شوند تا ظاهر دندان ها را بهبود بخشند. در این روش، دندانپزشک یک لایه نازک از مینای دندان را برمی دارد و سپس ونیرها را با چسب مخصوص به دندان ها می چسباند.
۳. روکش های دندانی (Dental crowns).
روکش های دندانی کلاهک های سفالی یا فلزی هستند که روی تمام سطح دندان قرار می‌گیرند تا آن را تقویت کنند و ظاهر آن را بهبود بخشند. دندانپزشک دندان را تراشیده و آماده می‌کند، سپس روکش را بر روی دندان قرار می دهد و با چسب مخصوص ثابت می کند.
مهم است بدانید که این روش ها مشکل اصلی را اصلاح نمی‌کنند. بنابراین، اگر اورجت بر سلامت یا عملکرد دهان و دندان تأثیر می گذارد، ممکن است نیاز به استفاده از بریس ها یا جراحی برای اصلاح آن داشته باشید.
متن انگلیسی :
Orthodontic treatment is the only way to fix buck teeth (overjet). They won’t go away naturally over time.
ترجمه فارسی :
درمان ارتودنسی تنها راه حل برای اصلاح دندانهای خرگوشی (اورجت) است. این مشکل به طور طبیعی با گذر زمان از بین نمی رود.
به نقل از سایت my.clevelandclinic.org
جلوگیری از ایجاد دندان خرگوشی
این توصیه ها ممکن است به کاهش خطر بروز آن در کودک شما کمک کنند:
- مکیدن شست و استفاده از پستانک را محدود کنید، به ویژه پس از سن ۴ سالگی.
- از استفاده از لیوان های سیپی معمولی اجتناب کنید. مکیدن نی می تواند باعث جلو آمدن دندان های جلویی کودک شما شود.
- اگر عادت های فشار زبان در کودک خود مشاهده کردید، به دندان پزشک اطلاع دهید.
مراحل ارتودنسی برای درمان دندان خرگوشی
در مرحله اول، دندان پزشک یا ارتودنتیست وضعیت دهان و دندان های بیمار را بررسی می کند. این شامل عکس برداری، قالب گیری و ارزیابی کلی از موقعیت دندان ها و فک‌ها است. بر اساس نتایج ارزیابی اولیه، یک برنامه درمانی جامع تدوین می شود. این برنامه شامل نوع بریس ها، مدت زمان درمان و مراحل مختلف آن است. در مرحله‌ی بعد، براکت ها به دندان ها چسبانده می شوند و سیم ها به براکت ها متصل می‌شوند. بسته به نوع ارتودنسی، ممکن است از بریس های فلزی، سرامیکی یا شفاف استفاده شود.
بیمار باید به طور منظم برای تنظیم بریس ها به متخصص ارتودنسی مراجعه کند. این تنظیمات ممکن است شامل سفت کردن سیم ها، تعویض الاستیک ها و بررسی پیشرفت درمان باشد. در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از ابزارهای کمکی مانند هدگیر، دستگاه هربست یا گسترش دهنده کام باشد. این ابزارها به تسریع فرآیند درمان کمک می‌کنند.
هزینه ارتودنسی برای درمان دندان خرگوشی
قیمت ارتودنسی دندان در سال ۱۴۰۳ با توجه به نوع ارتودنسی مورد نیاز فرد، حدوداً از ۱۳ میلیون تومان شروع می شود. این هزینه بر اساس میزان ناهنجاری و نامنظمی دندان ها و مدت زمان درمان ارتودنسی متغیر است. هرچه ناهنجاری ها پیچیده تر و درمان طولانی تر باشد، هزینه ها نیز افزایش می یابد. برای دریافت قیمت دقیق تر، بهتر است با کلینیک های دندان پزشکی و متخصص ارتودنسی مشورت کنید تا برآورد دقیقی از هزینه های درمان شما داشته باشند.
سخن پایانی
با توجه به اهمیت بالای سلامت دهان و دندان، توصیه می‌شود که هرگونه ناهنجاری دندانی مانند اورجت به موقع تشخیص و درمان شود. مشاوره با متخصصان مجرب و پیروی از توصیه های آنها می‌تواند به دستیابی به نتایج مطلوب و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. به خاطر داشته باشید که داشتن دندان های مرتب و سالم نه تنها به زیبایی لبخند شما می افزاید، بلکه به سلامت کلی بدن نیز کمک می کند.
